Επιμέλεια συνέντευξης: Μαρία Μαρή
H Ελπίδα Τοπάλογλου στο ρόλο της Κονσουέλο Σουνσίν Σανδοβάλ, Σαλβαδοριανής καλλιτέχνιδας και συζύγου του Αντουάν Σεντ Εξυπερί, στην παράσταση «Ο μικρός πρίγκιπας και το ρόδο του». Μια ερωτική ιστορία στην «Οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού», την στέγη του Άγγελου και της Λητώς, το διαμέρισμα του ζευγαριού που αποτέλεσε πνευματική εστία για επιστήμονες, πολιτικούς, συγγραφείς, φιλοσόφους, ποιητές και κάθε είδους καλλιεργημένους ανθρώπους της εποχής τους. Για όλον αυτόν τον κόσμο η Λητώ υπήρξε η μούσα, όπως μούσα ήταν για τον Εξυπερί η Κονσουέλο του.
Μίλησε μας για το ξεκίνημα της ενασχόλησής σου με το θέατρο.
Ασχολούμαι με το θέατρο από παιδί. Πέρασα από διάφορους κόσμους, το άφησα για λίγο, γύρισα σε αυτό -αρχικά μέσω του χορού και του σωματικού θεάτρου- και τελικά ξαναπροσγειώθηκα πλήρως στον πλανήτη του πριν κάποια χρόνια. Σήμερα σκέφτομαι ότι χρωστάω πολλά σε αυτή τη διαδρομή μιας και η τεθλασμένη πορεία της με τροφοδοτεί καλλιτεχνικά. Όσο αφορά στις θεατρικές μου σπουδές, σπούδασα στη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου, δίπλα σε σημαντικούς δασκάλους και είμαι ευγνώμων για όλα όσα διδάχθηκα από αυτούς.
Και τώρα έρχομαι στη νέα αυτή παράσταση. Πρόκειται για ένα μιούζικαλ δωματίου, με αφηγήσεις, ερμηνείες, τραγούδι και βέβαια χορό. Εδώ γράφεις στίχους τραγουδιών, έχεις το ρόλο της Κονσουέλο, της συζύγου του Αντουάν Σαν Εξυπερύ, τραγουδάς και χορεύεις με τον Βαγγέλη Παπαδάκη στο ρόλο του Αντουάν Σαν Εξυπερύ. Νομίζω ότι εδώ πια ξεδιπλώνεις όλες σου τις ικανότητες. Πόσο δύσκολο είναι αυτό;
Είναι προκλητικό. Ανακαλύπτουμε μία θαρραλέα ερωτική γλώσσα μιας άλλης εποχής. Συναντιόμαστε με την επιστολογραφία, μια διαδικασία που έχει σχεδόν εκλείψει. Βλέπουμε τον έρωτα μέσα στον πόλεμο, την απώλεια, τη συνάντηση του μυθιστορηματικού με τον πραγματικό κόσμο. Αγγίζουμε την ανθρώπινη δύναμη και αδυναμία. Το είδος είναι ιδιαίτερο, ο χώρος αναπνέει τέχνη, η συνθήκη της παράστασης μοναδική. Η σκηνοθεσία και η δραματουργία του Θοδωρή Τσαπακίδη είναι σχεδιασμένη με σχεδόν χειρουργική ακρίβεια. Δημιουργεί ένα καθαρό πλαίσιο, και ταυτόχρονα αφήνει το χώρο και την ελευθερία στον ηθοποιό να δημιουργήσει έναν κόσμο μέσα στον κόσμο που οραματίστηκε ο σκηνοθέτης. Λειτουργεί θεατρικά και ταυτόχρονα, με έναν μαγικό τρόπο, κινηματογραφικά. Η πρωτότυπη μουσική της Βέρας Χατζηπαπά δημιουργεί ένα σύμπαν ονειρικό μέσα στο οποίο τραγουδάμε, μιλάμε, κινούμαστε και χορεύουμε. Ο χορός για μένα είναι ένα δώρο στη συγκεκριμένη παράσταση, το απολαμβάνω και θεωρώ ότι μέσα στις χορογραφίες του Δημήτρη Ράπτη οι ήρωες του έργου ευτυχούν. Τους στίχους υπογράφουμε μαζί με το Θοδωρή Τσαπακίδη. Στοχεύσαμε στη συνομιλία του κειμένου του Μικρού Πρίγκιπα με την ζωή των πραγματικών ηρώων. Υπήρχαν τραγούδια που απλά γεννιόντουσαν στη στιγμή και άλλα με τα οποία φλερτάραμε για αρκετό διάστημα. Αυτή η παράσταση είναι σαν μία σύνθεση από πολύχρωμες ψηφίδες, κάθε μία ξεχωριστή και όλες μαζί ένα. Η ύπαρξή μου σε αυτήν είναι... ευτυχία.
Πώς είναι η Κονσουέλο ντε Σαν Εξυπερί; Τι είδους γυναίκα είναι; Αυτό το «χρυσό πούπουλο», το τόσο εύθραυστο, που όμως αντέχει να αγαπά κάτω από αυτές τις συνθήκες του πολέμου;
Η Κονσουέλο μάς συστήνετε μέσα από επιστολές, δικές της και του συζύγου της. Μας αφήνει χώρο να την φανταστούμε, να φτιάξουμε το δικό μας πορτρέτο για εκείνη. Ούτως ή άλλως, την αλήθεια της ζωής και των σχέσεων ενός ανθρώπου τα γνωρίζει μόνο ο ίδιος, και ίσως, μερικώς - αποσπασματικά, οι βιογράφοι του. Προσωπικά “είδα” μια γυναίκα ιδιαίτερα γοητευτική. Μία συγκλονιστική προσωπικότητα που, μετά από δύο γάμους, ερωτεύθηκε σφόδρα τον Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ, τον παντρεύτηκε με ένα μαύρο νυφικό και τον περίμενε να επιστρέψει μέχρι το θάνατό της. Μία γυναίκα με έντονο χαρακτήρα, γεμάτη πάθος, εκρηκτική, ανυπόμονη, αλέγκρα, ιδιαίτερη... σχεδόν εξωτική σαν σπάνιο παραδείσιο πουλί. Μία καλλιτεχνική προσωπικότητα (ήταν ζωγράφος και συγγραφέας η ίδια), που δεν φοβήθηκε να ξεγυμνωθεί ψυχικά απέναντι στον έρωτά της, να “εκτεθεί”. Αυτή η έκθεση είναι για μένα μία γενναία έκφραση δύναμης, ένα κλείσιμο ματιού στο ρίσκο. Η Κονσουέλο είναι ένα “χρυσό πούπουλο” εύθραυστο σαν φτερό και άθραυστο μαζί, σαν μέταλλο.
Πόσο ταυτίστηκες με την ηρωίδα της παράστασης;
Διαβάζοντας τις επιστολές, στοιχεία της βιογραφίας της, βλέποντας τις συνεντεύξεις της, τις φωτογραφίες, το βλέμμα της, νομίζω ότι κάπου συναντηθήκαμε. Δεν προσπάθησα να ταυτιστώ μαζί της, στόχος μου όμως ήταν να πάω προς εκείνη, να προσεγγίσω τη δική της ατμόσφαιρα, όπως εγώ την ανέπνευσα. Μια εκρηκτική ατμόσφαιρα που αλλάζει συνεχώς, μοναδική σαν την ατμόσφαιρα κάθε ξεχωριστού πλανήτη.
Μπορεί ένας έρωτας να συντηρηθεί από απόσταση στις μέρες μας;
Νομίζω ότι ένας έρωτας μαραζώνει εάν υπάρχει ψυχική απόσταση. Τα χιλιόμετρα μπορούν να μεγεθύνουν την έλλειψη του άλλου, να ζωντανέψουν την απουσία του ή και να τον εξαφανίσουν. Αντίστοιχα η φυσική εγγύτητα δεν προδιαγράφει μία συναισθηματική συνάντηση. Κάθε έρωτας είναι διαφορετικός. Οι πρωταγωνιστές του και οι συνθήκες ορίζουν και τις αντοχές του.
Νομίζεις ότι ο Μικρός Πρίγκιπας μπορεί να επιβιώσει στον πλανήτη μας; Θα εύρισκε ένα Ρόδο να ερωτευτεί; Μια αλεπού να εξημερώσει; Πόσο πολύ θα ταυτιζόταν ο Εξυπερύ με τα βάσανα του κόσμου; Πόσο περισσότερο θα βασάνιζε τον εαυτό του για να συμπαρασταθεί στις κακουχίες των ανθρώπων;
Θέλω να πιστεύω ότι ο πλανήτης μας είναι γεμάτος Πρίγκιπες... απλώς κάποιοι έχουν ξεχάσει ότι κάποτε υπήρξαν Μικροί. Υπάρχει μία χαρά, ένας παιδικός ενθουσιασμός που συνοδεύει τον έρωτα, μία ενέργεια που μας τροφοδοτεί και γι’αυτό τον αναζητούμε. Το να αναζητούμε όμως ένα αντικείμενο του πόθου προς “εξημέρωση” κρύβει παγίδες. Ο Εξυπερύ προσπάθησε να εξημερώσει το ρόδο του, την αλεπού του και όταν σχεδόν τα κατάφερε έπαψε να είναι αυτό που εκείνος ερωτεύθηκε. Ήταν ένας παθιασμένος άνθρωπος. Οι προσωπικές αναζητήσεις και αγωνίες του συναντήθηκαν με μία εποχή σκληρών ανθρώπινων δοκιμασιών. Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς σκεπτόταν, η δική μου αίσθηση είναι ότι και ο ίδιος βασανιζόταν εσωτερικά από ένα συναίσθημα ανικανοποίητου, αυτοθυσίας και ταυτόχρονα τυχοδιωκτισμού και ανάγκης για περιπέτεια και ζωή.
Τι σχέδια έχεις για τη συνέχεια; Πόσες παραστάσεις αυτής της τόσο ιδιαίτερης παράστασης θα δούμε ακόμη και ποιά θα είναι τα επόμενα βήματά σου. Υπάρχει κάτι πάνω στο οποίο δουλεύεις αυτήν την χρονική περίοδο;
“Ο Μικρός Πρίγκιπας και το Ρόδο του” μονοπωλεί την προσοχή μου αυτή την περίοδο. Η παράσταση θα παίζεται μέχρι το τέλος Μαΐου στην Οικία Κατακουζηνού, έναν καταπληκτικό χώρο που λειτουργεί ως φυσικό σκηνικό και εναρμονίζεται απόλυτα με το έργο. Η παράστασή μας έχει διπλή διανομή, που σημαίνει ότι ο Βαγγέλης Παπαδάκης και εγώ θα παίζουμε έως τις 5 Μαΐου. Στη συνέχεια δίνουμε τη σκυτάλη στον Βασίλη Πουλάκο και τη Μαρία Ρήγα. Η αποδοχή που έχουμε λάβει μέχρι στιγμής ενισχύει τους στόχους μας να συνεχίσουμε με το συγκεκριμένο έργο. Παράλληλες σκέψεις και σχέδια υπάρχουν, αλλά προτεραιότητα αυτή τη στιγμή έχει ο Πρίγκιπάς μας και τα ενδεχόμενα ταξίδια του σε άλλους πλανήτες.
Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ
