Επιμέλεια: Φρουζάκη Μαρινέλλα - Παντελίδης Γιάννης
Ασχολείστε χρόνια με την υποκριτική και την σκηνοθεσία, είτε ως ενεργός σκηνοθέτης – ηθοποιός, είτε διδάσκοντας. Τι σας εκφράζει περισσότερο;
Με εκφράζει περισσότερο αυτό που κάνω λιγότερο τα 20 τελευταία χρόνια: η ηθοποιία. Είναι η βάση όμως του θεάτρου γι αυτό μέσα από τις άλλες μου δραστηριότητες που μου αρέσουν πολύ περισσότερο – της διδασκαλίας, της σκηνοθεσίας, της συγγραφής – λειτουργώ πρώτα ως ηθοποιός. Ακόμα και τώρα, που μου φαίνεται το λιγότερο ενδιαφέρον από όλα τα άλλα, δε παύει να βρίσκεται στον πυρήνα της σκέψης μου και της προσέγγισης μου στο καθετί. Πρώτα ο ηθοποιός.
Πώς σας δημιουργήθηκε η ανάγκη της διδασκαλίας;
Η Αμερική «φταίει» γι αυτό. Στο πρώτο μάθημα που βρέθηκα να παρακολουθώ εκεί όταν πήγα να σπουδάσω στην Νέα Υόρκη έπαθα πολιτισμικό σοκ. Δεν πίστευα ότι μπορεί να γίνεται έτσι ένα μάθημα υποκριτικής. Για πρώτη φορά στη ζωή μου πήρα μολύβι και χαρτί κι άρχισα να σημειώνω τα πάντα. Παράλληλα μου είχε γεννηθεί και η εξής απορία: Τόσοι Έλληνες που έχουν σπουδάσει εδώ γιατί όταν επιστρέφουν στην Ελλάδα δεν τα κάνουν αυτά στις σχολές; Δεν την έλυσα ποτέ την απορία μου αλλά όταν επέστρεψα ήταν το πρώτο που θέλησα να κάνω και με την ευκαιρία ευχαριστώ πολύ τον Κώστα Καζάκο που με πήρε τότε να διδάξω στην σχολή του. Στο πρώτο μου μάθημα ως δάσκαλος πλέον, ένιωσα ότι γι αυτό είμαι φτιαγμένος και νομίζω πως το ένιωσαν και οι μαθητές μου με αποτέλεσμα ύστερα από μόλις δύο χρόνια διδασκαλίας να φτιάξω την δική μου σχολή.
Τι σας ώθησε να ιδρύσετε το Θέατρο των Αλλαγών; Ποιες καινοτομίες πιστεύετε ότι φέρατε στην εκπαίδευση;
Δεν θα έφτιαχνα ποτέ «μια ακόμα σχολή». Οι καινοτομίες που είχε το μάθημά μου θα μπορούσαν να λειτουργήσουν μια χαρά στο πλαίσιο λειτουργίας των άλλων σχολών. Ο βασικός όμως λόγος που έφτιαξα το Θέατρο των Αλλαγών ήταν ο τρόπος λειτουργίας του. Το γεγονός ότι οι σπουδαστές διαλέγουν οι ίδιοι τον δάσκαλο με τον οποίον θέλουν να μάθουν θέατρο. Αυτό πιστεύω πως είναι μια αληθινή καινοτομία που μετά την επιτυχία που έχει στα 20 χρόνια που λειτουργούμε θα μπορούσα να πω χωρίς υπερβολή πως πρόκειται για επανάσταση. Αλλάξαμε τον χάρτη της θεατρικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα όμως και για έναν ακόμα σημαντικό λόγο. Για πρώτη φορά στην χώρα η διδασκαλία του θεάτρου δεν γίνεται εμπειρικά αλλά διδάσκονται συγκεκριμένες μέθοδοι.
Πιστεύετε υπάρχει κάποια κενό στην διδασκαλία των ηθοποιών σήμερα;
Όχι, πιστεύω ότι υπάρχουν πολύ καλές σχολές και πολύ καλοί δάσκαλοι πλέον που αν δεν υπήρχε το εμπόδιο της γλώσσας θα έπρεπε να έρχονται από το εξωτερικό για να σπουδάσουν θέατρο στις σχολές μας αντί να πηγαίνουμε εμείς εκεί. Γι αυτό και φέτος για πρώτη φορά θα λειτουργήσουμε στο Θέατρο των Αλλαγών αγγλόφωνο τμήμα.
Εκτός από την ενεργή ενασχόλησή σας με τη διδασκαλία, ασχολείστε και με τη συγγραφή. Πείτε μας λίγα πράγματα για τα έως τώρα έργα σας, καθώς και αν γράφετε κάτι τώρα.
Το βασικό στοιχείο που έχω ανάγκη για να λειτουργήσω είναι η ελευθερία. Από αυτήν την άποψη η διδασκαλία είναι η αγαπημένη μου ενασχόληση επειδή εκεί είμαι απολύτως ελεύθερος να κάνω ο τι θέλω. Η σκηνοθεσία έρχεται μετά γιατί εκεί υπάρχει πάντα ένας παραγωγός στον οποίον πρέπει να λογοδοτώ κι αυτό μου περιορίζει κάπως την ελευθερία. Η ηθοποιία έρχεται τελευταία, γι αυτό και δεν παίζω πια, επειδή εκεί πρέπει να κάνω όχι αυτό που θέλω εγώ αλλά αυτό που θέλει ο σκηνοθέτης. Και έρχομαι τώρα στην ερώτησή σας. Η συγγραφή έχει απόλυτη ελευθερία και θα μπορούσε να μου αρέσει εξίσου με την διδασκαλία αλλά έχει μια μεγάλη διαφορά: την μοναξιά. Γι αυτό δεν γράφω πολύ συχνά. Έχω γράψει μέχρι στιγμής τέσσερα θεατρικά έργα όλα κι όλα, κι έχω μερικά μισοτελειωμένα ή μισοαρχισμένα. Ελπίζω να τα ολοκληρώσω σύντομα. Εκτός όμως από θεατρικά έργα έχω γράψει και μερικά πρακτικά βιβλία αυτοσχεδιασμού και υποκριτικής για το θέατρο. Το τελευταίο μου βιβλίο κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις ΙΩΝ και έχει τίτλο «Υποκριτική: Από την Θεωρία στην Πράξη».
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στη ζωή σας η λογοτεχνία και το διάβασμα;
Κάποτε πολύ σημαντικό ρόλο αλλά δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός ολοένα και λιγότερο. Είμαι θύμα της εποχής μας κι εγώ και δυσκολεύομαι πολύ να διαβάσω ένα μεγάλο κείμενο. Προτιμώ να ξεφυλλίζω και να διαβάζω τίτλους.
Η σχολή σας πραγματοποιεί διάφορες «δράσεις», όπως για παράδειγμα την δωρεάν διδασκαλία ελληνικών σε ξένους. Μιλήστε μας λίγο για αυτό το κομμάτι.
Από το 2006 διδάσκουμε ελληνικά σε αλλοδαπούς που ζουν στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα προσφέρεται εντελώς δωρεάν χάρη στην αφιλοκερδή προσφορά δασκάλων και μαθητών μας τους οποίους με την ευκαιρία συγχαίρω και ευχαριστώ δημοσίως. Από το 2005 διοργανώνουμε ένα διεθνές φεστιβάλ θεατρικών μεθόδων. Γίνεται πάντα την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου και δίνει μια ευκαιρία σε όσους συμμετέχουν να πάρουν μια ιδέα για το πως διδάσκεται το θέατρο στις διάφορες σχολές του κόσμου. Από το 2004 κάθε Σεπτέμβριο διεξάγεται το φεστιβάλ ομάδων δράσης που διοργανώνουμε και στο οποίο συμμετέχουν μαθητές μας και έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα. Το ραδιόφωνό μας, ο toc-radio, λειτουργεί διαδικτυακά 24 ώρες το 24ωρο. Τέλος έχουμε τις εκδηλώσεις «Εντός, εκτός και επί τα αυτά» ανοιχτές στο κοινό με δράσεις άλλοτε ψυχαγωγικού και άλλοτε φιλανθρωπικού χαρακτήρα.
Εκτός από θέατρο, έχετε σπουδάσει Ευρωπαϊκό Πολιτισμό, και συνεχίσατε πρόσφατα με μεταπτυχιακές σπουδές στην Υποκριτική και Σκηνοθεσία. Θεωρείτε ότι η εκπαίδευση ολοκληρώνεται κάποτε;
Όχι, πιστεύω ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να σταματάει ποτέ. Έχει λίγο καιρό που ξεκίνησα αραβικά και παρακολουθώ μαθήματα από το mathesis.gr και το coursera.com Η γνώση όμως θέλει τόλμη, “Sapere Aude” έλεγε ο Καντ. Τόλμησε να μάθεις δηλαδή. Δεν είναι απλό και εύκολο να βγεις από το μαντρί και να πάρεις την ευθύνη του εαυτού σου διά μέσου της γνώσης στα χέρια σου. Θέλει πολύ θάρρος και είναι μεγάλη ευθύνη.
Έχετε εργαστεί σε πολλά μέρη του κόσμου. Τι έχετε αποκομίσει από αυτές σας τις εμπειρίες; Ποιες διαφορές διαπιστώνετε στο ελληνικό κοινό από εκείνο άλλων λαών, αλλά και στις συνεργασίες σας, βρίσκετε ευκολότερο ή δυσκολότερο να δουλεύετε με Έλληνες ηθοποιούς;
Εργάζομαι πολύ συχνά στο εξωτερικό, σε ανατολή και δύση, βορρά και νότο. Στις προηγμένες χώρες της δύσης και του βορρά οι ηθοποιοί είναι πειθαρχημένοι, εργατικοί, συνεπείς αλλά τους λείπει η φλόγα και η ψυχή. Στον νότο και στην ανατολή συμβαίνει το αντίθετο. Η Ελλάδα είναι κάπου στη μέση γι αυτό έχω την έδρα μου εδώ. Πιστεύω ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε το καλύτερο θέατρο του κόσμου. Θα επαναλάβω ότι αν δεν είχαμε το εμπόδιο της γλώσσας θα κάναμε εξαγωγή ηθοποιών και σκηνοθετών.
Έχετε ταξιδέψει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, με αποκορύφωμα τον γύρο του κόσμου σε ένα μήνα το 2008. Θεωρείτε τον εαυτό σας «πολίτη του κόσμου» ή κάτι αντίστοιχο; Τι οφέλη αποκομίζετε ζώντας πολύ συχνά σε διαφορετικούς πολιτισμούς;
Είμαι πολίτης του κόσμου κι αυτό είναι υπέροχο. Αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου πρωτίστως ως κάτοικο του πλανήτη και δευτερευόντως ως Έλληνα, Θεσσαλονικιό, κλπ Τα ταξίδια μου με βοήθησαν πολύ στο να είμαι ψύχραιμος με τις διαφορές των ανθρώπων και χάρη σ αυτά κατέληξα στο συμπέρασμα ότι όλοι οι πόλεμοι πάνω στη γη είναι εμφύλιοι.
