Κριτική για την παράσταση "Top Girls"

Από την θεατρολόγο Μαρινέλλα Φρουζάκη

Κεντρική ηρωίδα του έργου είναι η Marlene, μια «σιδηρά κυρία» υπεύθυνη ενός γραφείου ευρέσεως εργασίας για γυναίκες. Παρόλο που το έργο είναι γραμμένο σε ρεαλιστικό κώδικα, ξεκινά με μια διάσημη ονειρική πρώτη σκηνή, όπου διάσημοι μυθοπλαστικοί γυναικείοι χαρακτήρες καταθέτουν με καυστικό χιούμορ τις ιστορικά διαφορετικές πτυχές του ζητήματος της κοινωνικής θέσης των γυναικών.

Η πρώτη πράξη διαδραματίζεται γύρω από ένα τραπέζι. Όλοι σταδιακά εμφανίζονται για ένα γεύμα, το τραπέζι λειτουργεί ως συγκεντρωτικός πόλος μετατρέποντας ένα δείπνο σε τελετουργία, σε μια μικρογραφία κοινωνίας, όπου προκύπτει μια χωροχρονική συνάντηση διαφόρων προσωπικοτήτων: ιστορικά και μυθικά πρόσωπα όπως η Πάπισσα Ιωάννα, η Ιζαμπέλα Μπερντ εξερευνήτρια, η Nιτζό αρχικά σύζυγος του αυτοκράτορα και μετέπειτα μοναχή, η Γκριζέλντα χαρακτήρας που αναφέρεται σε πρώιμα κείμενα του Βοκάκιου και η Γκρέτα, που απεικονίζεται σε πίνακα του Πίτερ Μπρέγκελ, με πανοπλία να ηγείται γυναικών χωρικών που εισέρχονται στην Κόλαση. Στη συνέχεια, η δράση μεταφέρεται στον χρόνο συγγραφής του έργου, όπου με μια σειρά συγκρούσεων και ανατροπών ανάμεσα σε σύγχρονες γυναίκες, η συγγραφέας αναπτύσσει τις θέσεις της με θεατρικά ευφρόσυνο τρόπο.

Η παράσταση

Πέρα από την ροή του κειμένου ως ιστορία, είναι η πρώτη φορά που, προσωπικά, με συνεπήρε σκηνοθεσία του Μοσχόπουλου. Πολύ καλά εστιασμένη και ευανάγνωστη, μολονότι η πρώτη πράξη μοιάζει στατική, εντούτοις, δεν κατάφερα να σηκώσω το βλέμμα μου από το δείπνο που εξελισσόταν μπροστά μας, παρόλο που μέχρι τη δεύτερη πράξη δημιουργήθηκε μια αισθητή κοιλιά στη ροή.

Καθοριστικό στοιχείο ταυτότητας και επίκεντρο του σκηνικού χώρου,το πρώτο σκηνικό σήμα που υποδεχόταν τους θεατές κατά την είσοδο, το τραπέζι ή γραφείο. Ο τρόπος και η σειρά που τοποθετούνται οι ηρωίδες στο τραπέζι της καθημερινότητας, σαν αντίποδας στο πρώτο τραπέζι όπου γιορτάστηκαν τα επινίκια της προαγωγής, προοικονομεί τα στερεοτυπικά πρότυπα μιας κοινωνίας που διαρκώς επιβάλει και αμφισβητεί τον προσδιορισμό της γυναικείας ταυτότητας. Το δίδυμο Μαρία Καβογιάννη και Αλεξία Καλτσίκη στην τελευταία πράξη τοποθετούνται αντικριστά, απέναντι η μία στην άλλη, απέναντι στην ίδια τη ζωή, και συνάμα δίπλα, παρουσιάζοντας τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος, της φυγής και της παραμονής, δύο δυνάμεις αντίρροπες μα με κοινή αφετηρία και προορισμό. Η σχέση τους εξαιρετικά δομημένη και δοσμένη μέσα από μια ιδιαίτερα γοητευτική ματιά. Πέρα από αυτό το δυνατό ερμηνευτικά δίδυμο σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, ξεχώρισαν ερμηνευτικά, στο πρώτο μέρος, πρωτίστως η Αλεξάνδρα Αϊδίνη ως εξαιρετικά πειστική γιαωνέζα με θαυμαστό έλεγχο εκφραστικών μέσων και η Βίκυ Βολιώτη, ως πάπισσα Ιωάννα, και στο κωμικό κομμάτι αλλά κυρίως όταν αναφέρεται στο τέλος της ζωής της ίδιας και του νεογέννητου παιδιού της. Στιβαρή η παρουσία της Ευδοκίας Ρουμελιώτη και τρομερά ευχάριστη έκπληξη η ερμηνευτική δεινότητα της Άλκηστις Πολυχρόνη, εφαρμόζοντας μια υπέροχη προοπτική του πρώτου της ρόλου, της Γκρέτα, ως προς τις διαθέσεις και το θυμικό, στην νεαρή κόρη που ονειρεύεται ότι σκοτώνει την μάνα της με ακαταμάχητο μαγνητισμό.

Τα διαχρονικά κοστούμια (Κλαιρ Μπρέισγουελ) και τα λειτουργικά σκηνικά (Ευαγγελία Θεριανού) αντιπροσωπεύουν εξαιρετικά την εποχή που γράφτηκε το κείμενο, ενώ η μουσική σε μεταφέρει μαγικά στο κλίμα της ταινίας «Εργαζόμενο Κορίτσι» του 1988. Ο σκηνικός φωτισμός (Νίκος Βλασόπουλος) διαμόρφωσε την εμπειρία συνολικά, ως κύριο μέρος της θεατρικής φόρμας, εντείνοντας τη συγκινησιακή χρήση του θεατρικού λόγου. Το γυναικείο πρόσωπο έχει από τη φύση του περισσότερο υλικό και συναισθηματικό όγκο. Ως εκ τούτου ένας απαλός φωτισμός μέσης επάνω γωνίας και ευθείας απέναντι καθώς και παράπλευρα τόνιζε το πρόσωπο δίνοντας στην κίνησή του διάρκεια.


Σκηνοθετικό Σημείωμα

Το Top Girls αποτελεί μια νηφάλια οπτική στο γυναικείο ζήτημα, που αρνείται τις χρωματισμένες υπεραπλουστεύσεις και τη διαρκή συνθηματολογία, που δικαιολογείται μόνο ως θυμός και αμηχανία μπρος σ’ έναν κόσμο που αλλάζει βίαια και δραματικά.

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ