Project VAST: Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου συμμετέχει σε διεθνή ερευνητική ομάδα μελέτης των αξιών της Ε.Ε.
Τον Δεκέμβριο του 2020, το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» εγκαινίασε ένα νέο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα H2020, το VAST. Ο τίτλος αποτελεί ακρωνύμιο του Values Across Space and Time και αφορά μία μεγάλη έρευνα για το πώς μετασχηματίζονται οι ηθικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το πέρασμα του χρόνου και σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Η έρευνα εστιάζει σε βασικές ευρωπαϊκές αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα, η ανοχή, ο διάλογος, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το κράτος δικαίου, που θεωρούνται θεμελιώδεις για τον σχηματισμό βιώσιμων κοινοτήτων και επιτρέπουν στους πολίτες να συνυπάρχουν. Στο Πρόγραμμα VAST συνεργάζονται οκτώ εταίροι από τέσσερις χώρες: το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» (Ελλάδα), το Università degli Studi di Milano (Ιταλία), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ελλάδα), το Universidade NOVA de Lisboa – NOVA (Πορτογαλία), το Μουσείο Παραμυθιού (Κύπρος), το Semantika (Σλοβενία), το Museo Galileo – IMSS (Ιταλία) και το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (Ελλάδα).
Το όραμα του project VAST είναι να φέρει τις ευρωπαϊκές αξίες στο προσκήνιο χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής με στόχο να δημιουργήσει μια ψηφιακή πλατφόρμα και μια βάση δεδομένων που θα περιλαμβάνουν αφηγήσεις από τρεις τομείς: θέατρο (με επίκεντρο το αρχαίο ελληνικό δράμα), επιστήμη (με εστίαση στην Επιστημονική Επανάσταση και φυσικά- φιλοσοφικά έγγραφα του 17ου αιώνα) και λαογραφία (με επίκεντρο τα παραμύθια). Μέσω προηγμένων τεχνικών και ψηφιακών εργαλείων, η ερευνητική ομάδα θα μελετήσει το πώς εκφράζονται, μετασχηματίζονται και αξιοποιούνται οι έννοιες συγκεκριμένων αξιών στο πέρασμα του χρόνου, ανατρέχοντας σε αφηγήσεις που διαμόρφωσαν εν μέρει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Το VAST θα εξετάσει αφηγήσεις και εμπειρίες που αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της ιστορίας, όπως η κλασική περίοδος και η Επιστημονική Επανάσταση του 17ου αιώνα, όταν ιδρύθηκαν για πρώτη φορά τα εννοιολογικά, μεθοδολογικά και θεσμικά θεμέλια της σύγχρονης επιστήμης, φτάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Εκτός από τον μετασχηματισμό των ηθικών αξιών, το VAST θα μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο αυτές επικοινωνούνται και γίνονται αντιληπτές σήμερα, συλλέγοντας, ψηφιοποιώντας και αναλύοντας αφηγήσεις και εμπειρίες τόσο από όσους μεταδίδουν ηθικές αξίες (καλλιτέχνες-ιδες, σκηνοθέτες-ιδες, πολιτιστικά ιδρύματα, επιμελητές-τριες μουσείων, αφηγητές-τριες, εκπαιδευτικούς κ.λπ.) όσο και από το αντίστοιχο κοινό τους (θεατές, επισκέπτες-τριες μουσείων, φοιτητές-τριες, μαθητές-τριες κ.λπ.).
Για τον σκοπό αυτό –της ιχνηλάτησης των ευρωπαϊκών αξιών στο πέρασμα του χρόνου και σε διαφορετικά περιβάλλοντα, της συνολικής κατανόησης του πώς έχουν εξελιχθεί οι εν λόγω αξίες και πώς τις έχουν αξιοποιήσει τα διάφορα είδη κοινού– θα χρησιμοποιηθούν μεθοδολογικά εργαλεία όπως ανάλυση περιεχομένου, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, διάφορα υλικά σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή, θεατρικά έργα, ιστορίες και αφηγήσεις σε βίντεο, σε προφορική ή γραπτή μορφή. Στην έρευνα θα συμμετάσχουν από μελετητές-τριες, ερευνητές-τριες και επαγγελματίες, καλλιτέχνες-ιδες, επιμελητές-τριες και παραμυθάδες-αφηγητές-τριες, έως και ένα ευρύτερο κοινό που αποτελείται από θεατές, επισκέπτες-τριες μουσείων, μαθητές-τριες κ.ά. Το VAST στοχεύει στην ψηφιοποίηση και τη διατήρηση ιστοριών, ευρημάτων και εμπειριών ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, που συνδέεται με εμβληματικές θεατρικές παραστάσεις, μουσειακά εκπαιδευτικά προγράμματα και εκθέσεις. Συνδυάζοντας τα ψηφιακά αντικείμενα από όλους τους παραπάνω τομείς, το VAST θα μπορεί να παρέχει νέες πηγές για έρευνα και ανάλυση στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ψηφιοποίηση και η διατήρηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς ενισχύει την κατανόηση της πολιτιστικής μας ιστορίας, που είναι βασικός μοχλός για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη, καθώς και για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
