Επιμέλεια: Ραφαέλα Χαμπίπη
O Συμεών Τσακίρης με αφορμή το ρόλο του Πατέρα που υποδύεται στη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα σε σκηνοθεσία Τάσου Σαγρή μιλάει στο theatromania.gr .
Συμεών Τσακίρη, Μεταμόρφωση σημαίνει απόδραση ή παραίτηση;
Την Μεταμόρφωση την καταλαβαίνω ως αλλαγή μιας κατάστασης σε μια άλλη, ως μεταβολή της φόρμας ή/και του περιεχομένου κάποιου ή κάποιας. Στη δική μας “Μεταμόρφωση”, οι δυνάμεις που ασκούνται στον ήρωά μας από το περιβάλλον του αλλά και από την ίδια την εσωτερική του ζωή, φέρνουν μια τρομακτική αλλαγή στη φόρμα του, καθώς ο άνθρωπός μας ξυπνάει ένα πρωί ως γιγάντιο ζωύφιο. Αλλά η συνέχεια του δράματός του με πείθει και για μια ριζική αλλαγή περιεχομένου του, μια ρίξη του με την έως τότε ταυτότητά του. Στις αλλαγές αυτές φόρμας και περιεχομένου δεν βλέπω την επιθυμία του ήρωα για απόδραση ή για παραίτηση, όσο μια βαθύτερη ανάγκη να ζήσει την αρρώστιά του, να νιώσει τον πόνο που του αντιστοιχεί και να μην κλείσει μάτια και αυτιά στην προοπτική μιας νέας υγείας στη ζωή του. Στην ψυχική του αυτή ανάγκη, στην πορεία μέσα από το προσωπικό του καθαρτήριο, η μεταμόρφωση πλέον για εμένα είναι μια πράξη γενναία και επαναστατική.
Πιστεύεις πως το ανθρώπινο συναίσθημα έχει δώσει τη θέση του στην απόλυτη εκλογίκευση; Πως μπορούν να παραμείνουν αληθινές οι ανθρώπινες σχέσεις μέσα σε ένα Δυτικό και ίσως ψυχρό σύστημα αξιών;
Πιστεύω πως υπάρχει τεράστιο πλεόνασμα αδιαχείριστου συναισθήματος, το οποίο εμποδίζει την εκλογίκευση. Αν επιμένω να αγνοώ τον εαυτό μου, να αρνούμαι να γνωρίσω τα δυνατά και αδύναμα σημεία του και να κυκλοφορώ άγουρος σε έναν ούτως ή άλλως πολύπλοκο κόσμο, είτε αυτός είναι στη Δύση είτε στην Ανατολή, είτε είναι ψυχρός είτε πυρακτωμένος, η λογική μου θα παραμένει θολή, αν όχι μεθυσμένη και η ζωή μου φοβική και άγονη. Την αλήθεια στις ανθρώπινες σχέσεις την σκέφτομαι περισσότερο σαν το παιχνίδι που παίζαμε μικροί, το κρυφτό, είναι μια δυναμική κατάσταση, που εμφανίζεται, εξαφανίζεται και ξαναεμφανίζεται. Προϋποθέτει το να θέλουμε να παίξουμε το παιχνίδι, να έχει νόημα για εμάς και να έχουμε τη δύναμη, τη διαύγεια και την υπομονή που απαιτεί.
Στο βιβλίο του Κάφκα μεταμορφώνεται ένας άνδρας και στη σκηνή παρουσιάζεται η Γκρέγκορυ με γυναικεία φύση. Ποια πιστεύεις είναι η βαρύτητα της έμφυλης υπόστασης του κεντρικού χαρακτήρα και ποια η σύνδεσή της υπόστασης αυτής με το εδώ και τώρα;
Στην εποχή του Κάφκα, αλλά και στο συγγραφικό του κόσμο, είχε ίσως το νόημά του ο ήρωας να είναι άντρας. Έχει περάσει καιρός από τότε, πολλές μάχες έχουν δοθεί και κερδηθεί, το αυτονόητο άλλαξε και θα συνεχίζει να αλλάζει. Και ευτυχώς.
Η Γκρέγκορυ εργάζεται για να ικανοποιήσει την οικογένειά της και να παρέχει σε αυτή. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της διαρκούς προσπάθειας των παιδιών να ανταποκριθούν σε ξένες προσδοκίες; Γνωρίζει κανείς πραγματικά τα αληθινά και ενδόμυχα «θέλω» του ή όλα οφείλονται σε ξένες παρεμβολές;
Μετά από 10 χρόνια προσωπικής ψυχοθεραπείας, αλλά και σχετικού διαβάσματος, εξακολουθώ κι εγώ να απορώ. Υποθέτω παρόλα αυτά πως τόσο η ικανότητά μας να γνωρίσουμε τις αληθινές μας επιθυμίες, όσο και η ικανότητα του περιβάλλοντός μας να μας ορίσει κινούνται σε μια γκρίζα ζώνη. Είμαι όμως πεπεισμένος για την καταστροφική επιρροή των προσδοκιών κυρίως των ενηλίκων από τα παιδιά. Μια επιρροή η οποία μπορεί να εκδηλώνεται με ξεκάθαρο/ χοντροκομμένο τρόπο, αλλά και με ανεπαίσθητες εξωγλωσσικές κινήσεις των ενηλίκων.
Υποδύεσαι έναν σκληρό πατέρα που επιβάλλει και επιβάλλεται. Πιστεύεις φέρει ευθύνη η πατριαρχική κουλτούρα για τις εκούσιες και ακούσιες μεταμορφώσεις;
Προφανώς! Και αυτές τις μεταμορφώσεις συνεχίζουμε να τις βιώνουμε είτε να τις παρακολουθούμε όλο και πιο συχνά πλέον και στα τηλεοπτικά δελτία. Η οικονομική κρίση και η πανδημία έχουν ρίξει δυστυχώς κι άλλο κάρβουνο στη φωτιά. Το φαγητό έχει αρχίσει να σκάει στα μούτρα μας.
Το θέατρο είναι για όλους; Η Μεταμόρφωση θα μπορούσε να συγκινήσει και καταπιεσμένους και καταπιεστές;
Το θέατρο, όπως και κάθε μεταμορφωτική εμπειρία είναι για όσους το έχουν ανάγκη, για όσους νιώθουν πως ήρθε η ώρα να ανοιχτούν και ίσως να φανταστούν τον εαυτό τους και αλλιώς.
Πληροφορίες για την παράσταση: εδώ
