Επιμέλεια συνέντευξης: Κωνσταντίνος Πλατής
Το ομοφυλοφιλικό στοιχείο στην παράσταση πρέπει να το δούμε καθαρά ως συμβολισμό για τις σχέσεις εξουσίας σε μια κοινωνία;
Διαμαντής Αδαμαντίδης: Δε νομίζω πως οι ομοφυλοφιλικές αναφορές του έργου έχουν συμβολικό χαρακτήρα. Πρόκειται για αληθινά περιστατικά, που συνέβησαν μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και καταγράφονται στο κείμενο μέσα από το πρίσμα του συγγραφέα, έτσι όπως τα βίωσε. Υπάρχουν άλλα περιστατικά, δράσεις και λόγια των ηρώων, που χαρακτηρίζουν και υπογραμμίζουν πολύ πιο ξεκάθαρα τις σχέσεις εξουσίας στο έργο. Το ότι αυτά τα στοιχεία μπλέκονται μεταξύ τους, έχει να κάνει πιστεύω με την αριστοτεχνική δομή της γραφής του Μούζιλ.
Πόσο δύσκολη είναι για τον ηθοποιό η μεταφορά αυτού του μυθιστορήματος στο θέατρο;
Βασίλης Σαφός: Η μεταφορά ενός μυθιστορήματος στο θέατρο είναι έτσι κι αλλιώς μία απαιτητική υπόθεση. Χρειάζεται να γίνει πολύ καλή δουλειά στο κομμάτι της δραματουργίας για να προκύψει μία θεατρική διασκευή, που να στέκει ως αυτόνομο έργο. Το μυθιστόρημα άλλωστε φαίνεται να προσομοιάζει περισσότερο με την τέχνη του κινηματογράφου, ενώ η θεατρική πράξη θυμίζει τον τρόπο, που λειτουργεί η ποίηση. Πόσο μάλλον όταν έχεις ένα μυθιστόρημα όπως το «Οι αναστατώσεις του οικότροφου Τέρλες», που δεν βασίζεται τόσο στο σασπένς, όσο στις φιλοσοφικές και πολιτικοκοινωνικές προεκτάσεις της ιστορίας.
Γι’ αυτό και η δουλειά που έκανε η Γεωργία Μαυραγάνη στην δραματουργία κατά την διάρκεια των προβών ήταν καταλυτική για το τελικό αποτέλεσμα. Επειδή ακριβώς το κυρίαρχο στοιχείο του μυθιστορήματος είναι αυτό του βιώματος του ήρωα, η αφήγηση έχει κάτι το αδιαμφισβήτητα προσωπικό. ;Hταν αναγκαίο να φέρουμε στην πρόβα προσωπικό υλικό, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε την μέγιστη δυνατή προσωπική εμπλοκή αφηγούμενοι αυτή την ιστορία.
Θα έλεγε κανείς ότι η λειτουργία του αφηγητή στη σκηνή αυτόματα οδηγεί στην αποστασιοποίηση του ηθοποιού από αυτά, που συμβαίνουν στα πρόσωπα, όμως, αυτό που ανακαλύψαμε στις πρόβες, αλλά και κάθε φορά προσπαθούμε να το φέρουμε και στις παραστάσεις, είναι ότι για να μπορέσουν να συμβούν στην σκηνή οι ψυχικές μεταπτώσεις των ηρώων απαιτείται μία πολύ προσωπική σύνδεση με αυτό που αφηγείσαι.
Έπρεπε σχεδόν υποχρεωτικά αυτό που λέμε να μας αφορά πολύ. Μία διαδικασία, που απαιτεί ελαφρότητα, ειλικρίνεια και αμέριστη γενναιοδωρία από τους ηθοποιούς για να λειτουργήσει. Η συγκίνηση είναι μεγάλη όταν λειτουργεί, πιστεύω τόσο για τους ηθοποιούς όσο και για το κοινό.
Βλέποντας την παράσταση μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η εξουσία γενικότερα διαφθείρει τον άνθρωπο;
Γρηγόρης Μπαλλάς: Στο συγκεκριμένο έργο, ανάμεσα σε άλλα, ο συγγραφέας παίρνοντας ως θύτες και θύμα παιδιά σε ένα οικοτροφείο μελετά όχι τόσο το πως μια εξουσιαστική σχέση είναι διεφθαρμένη, αλλά τους παράγοντες, που οδηγούν στην διαφθορά της εξουσίας. Εκεί είναι το ζουμί. Παιδιά, που θα μπορούσαν υπό άλλες συνθήκες να αντιταχθούν στην εξουσιαστική βία και στην ωμότητα των ίδιων τους των πράξεων, βρίσκονται σε μια στρατιωτική σχολή, αλλά και σε μια κοινωνία που η καταπίεση και η πειθαρχία από την ίδια την εξουσία τα οδηγεί στο σημείο να βρουν τη διέξοδο, που ψάχνουν από το ασφυκτικό περιβάλλον τους, μέσα στο ίδιο το περιβάλλον και με τα μέσα που τους δόθηκαν εκεί.
Παίζοντας δηλαδή το ίδιο το παιχνίδι, αλλά αυτή τη φορά βάζοντας τους εαυτούς τους όχι στην θέση των υπόλογων μαθητών, που θα πειθαρχήσουν, αλλά στην θέση ισχύος που έχουν οι μεγαλύτεροι τους όπως οι γονείς, οι καθηγητές κτλ. Η καταπίεση, λοιπόν, τους οδηγεί στο να γίνουν οι ίδιοι στην πορεία αυτή, οι διεφθαρμένοι δικτάτορες, που θα κάνουν τους επερχόμενους πολέμους.
Αναγνωρίζετε στους έφηβους του έργου κάποιο ελαφρυντικό;
Μπλερίμ Δαμπιράι: Ο καθένας από τους ήρωες έχει έναν δικό του κόσμο, τον κόσμο του παρελθόντος. Η ευθύνη της επιτυχίας, που τους δόθηκε από τις οικογένειές τους, ο εγκλεισμός σε ένα ίδρυμα, είναι δυο παράγοντες, που φέρνουν τους νέους αυτούς σε θέση να δικαιολογούν οι ίδιοι τις πράξεις τους.
Αλήθεια πως νοιώθετε μετά από κάθε παράσταση;
Διαμαντής Αδαμαντίδης: Νιώθω μια ελαφρότητα και ταυτόχρονα αισθάνομαι ικανοποιημένος, που για άλλη μια παράσταση κατάφερα τουλάχιστον να ερευνήσω κάτι παραπάνω και να πάω την προσωπική δουλειά μου, αλλά και την σχέση ομαδικότητας με τους συναδέλφους μου λίγο παραπέρα.
Βασίλης Σαφός: Η κάθε παράσταση σίγουρα αφήνει μία πολύ διαφορετική αίσθηση. Ασφαλώς έχει να κάνει και με το κατά πόσο όλα κύλησαν ρολόι. Πάντως αυτό, που πολλές φορές έχω νιώσει μετά τις παραστάσεις, είναι αυτή η αίσθηση ανακούφισης, που νιώθουμε όταν μοιραζόμαστε κάποιο μεγάλο μας φόβο με κάποιον άλλο και εκείνος/εκείνη μας καθησυχάζει λέγοντας «κι εγώ».
Γρηγόρης Μπαλλάς: Εμείς την ιστορία λέμε και το συναίσθημα, που προκύπτει από το τέλος της κάθε παράστασης συνδέεται με τον αν είπαμε την ιστορία όπως θέλαμε και στο βαθμό, που αναλύσαμε στις πρόβες. Αλλά και βιωματικά η παράσταση μας οδηγεί στο ''όλα καλά''.
Μπλερίμ Δαμπιράι: Μετά από κάθε παράσταση, αν έχουν πάει όλα καλά, είμαι χαρούμενος, αν όχι σπασμένος ... Αλλά δεν με παίρνει από κάτω... Προσπαθώ.
Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ
