Σκηνοθεσία- Ερμηνεία Τάκη Χρυσικάκου
«άφησέ με να 'ρθω μαζί σου… τί φεγγάρι απόψε!
Είναι καλό το φεγγάρι, - δε θα φαίνεται
που άσπρισαν τα μαλλιά μου…
Το φεγγάρι θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δε θα καταλάβεις…
Άφησέ με να ΄ρθω μαζί σου…
Όταν έχει φεγγάρι μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι, αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες,
ένα δάχτυλο αχνό γράφει στη σκόνη του πιάνου
λησμονημένα λόγια-δε θέλω να τ’ ακούσω.
Σώπα!»
Ο σκηνικός μονόλογος «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος», του Γιάννη Ρίτσου παρουσιάζεται από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία- ερμηνεία Τάκη Χρυσικάκου.
Πρόκειται για ένα απ’ τα πλέον γνωστά κι αγαπημένα κείμενα του Γιάννη Ρίτσου, μια «εκ βαθέων» εξομολόγηση και μαζί έναν φόρο τιμής και μια παρατεταμένη ικεσία για ζωή κι ελπίδα, που είναι διαθέσιμο απ’ την ιστοσελίδα (www.ntng.gr) και τα podcast του ΚΘΒΕ από την Τρίτη 2 Μαρτίου.
«Το ΚΘΒΕ, εξηγεί ο Καλλιτεχνικός του Διευθυντής Νίκος Κολοβός, υποδέχεται με τιμή, σεβασμό κι αγάπη τον ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο, που με την ασίγαστη πένα του, πλούτισε «τον κόσμο με μόχθο κι εγκαρτέρηση», ύμνησε αλήθειες του αιώνα μας, ως άλλος χρονικογράφος και διέτρεξε κάθε ζοφερή συνθήκη με παθιασμένο πείσμα :«είμαι κι εγώ απ’ την ίδια ράτσα -έγραψε- επιμένω… δεν το βάζω κάτω». Εγκατεσπαρμένη η ζωή μας υπαινικτικά ή ευθύβολα στις πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, τα πεζογραφήματα, και τα θεατρικά έργα του «απαρηγόρητου παρηγορητή του κόσμου» όπως αρέσκονταν να συστήνεται, τούτες τις «άλλες» μέρες της ενσυναίσθησης απ’ το ολόγιομο Σεληνόφως της Σονάτας του. Ενός εκ των τριών πιο διάσημων έργων που δραματοποιήθηκε, σε μια ιδιαίτερη προσέγγιση που σκηνοθετεί και ερμηνεύει ο Τάκης Χρυσικάκος. Μια σκηνική μονογραφία, διαχρονικά αξιακή, μα με ματιά καινούρια, που μας χωράει όλους»
Το καινούριο που έρχεται να προστεθεί-εξηγεί ο Τάκης Χρυσικάκος- μ’ αυτή την κατάθεση που κατ’ αρχάς θα μας συστηθεί ως ακρόαμα, αλλά σχεδιάζεται και το θεατρικό ανέβασμά του όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, είναι στην προσέγγιση μ’ ένα ατόφιο δικό του ερμηνευτικό εφεύρημα που ακυρώνει κάθε διαφορετικότητα:
«Με ιντριγκάρει πολύ – αναφέρει- πώς ένας άνδρας ηθοποιός, που δεν καμώνεται ερμηνευτικά τη γυναίκα σε κανένα σημείο του ρόλου, μπαίνει γενναία στα κατάβαθα της ψυχής της με μια πρωτογενή συνθήκη αρχαιότητας, όπου οι ηθοποιοί μπορούν να ενδύονται είτε ανδρικούς είτε γυναικείους ρόλους, κωμικούς ή δραματικούς δίχως να τους εγκλωβίζει το φύλλο αλλά με μόνο όπλο την αλήθεια τους. Είναι τόσο ιδιαίτερο τόσο συγκινητικό συνάμα αυτό».
Στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» ο ποιητής νοιώθει έντονη την ανάγκη επανατοποθέτησης έναντι του κόσμου και ενός αύριο καταφεύγοντας στη διαλεκτική της «υποκριτικής». Δομώντας ρόλους σμίγει τις αλήθειες του χθες και του σήμερα, του εγγύς και του μακράν, ανοίγοντας προοπτικές για τον μέλλοντα χρόνο για όλα όσα γνωρίσαμε στον κόσμο του χθες.
Ο Γιάννης Ρίτσος για τον εαυτό του και την τέχνη
«Παραμερίζουμε ποιητή για να περάσεις», είχε υποδείξει ο Κωστής Παλαμάς εν έτη 1937 για τον Γιάννη Ρίτσο. Ο ίδιος σε κάποιες απ’ τις ελάχιστες δημόσιες εκθέσεις του θα αναφέρει: «Με κατηγορούν ότι είμαι πολυγράφος. Εγώ όμως, το μόνο για το οποίο υπερηφανεύομαι, είναι ότι δεν άφησα ανεκμετάλλευτη ούτε μία στιγμή μου. Κάθε στιγμή περιέχει μια αιωνιότητα και δεν την εξαντλήσαμε», (1989 – Τα «ΝΕΑ»). Η Τέχνη για μένα, δεν είναι τρόπος για να μπορέσω να αποκτήσω επώνυμη θέση στα Γράμματα ή φιλοδοξία. Τέχνη για μένα, είναι απόλυτη βιολογική, προσωπική αναγκαιότητα, που εκτείνεται πέρα από το άτομό μου, στη δημιουργία», (1984- «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ»)
«Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι θαυμάζω απεριόριστα τον Γιάννη Ρίτσο, συμπληρώνει ο πρωταγωνιστής-σκηνοθέτης. Εδώ, έχουμε να κάνουμε με τη διπλή φύση του ανθρώπου κι αυτή είναι μια αξιοθαύμαστη υπέρβαση. Ένας άνδρας, γράφει με τόση ευαισθησία κι αισθαντικότητα, για μια γυναίκα που γερνάει… Ο νεαρός με τον οποίο συνομιλεί, είναι’ η αφορμή για να εκδηλώσει και να εξωτερικεύσει αυτά τα συναισθήματα… Για μένα ωστόσο, νεαρός δεν υπάρχει. Είναι εφεύρημα της ηρωϊδας, σε μια ανάγκη να πιαστεί από κάπου, να πει, να δηλώσει, να εξωτερικεύσει».
«…άφησέ με νάρθω μαζί σου,
λίγο πιο κάτου, ως τη μάντρα του τουβλάδικου,
ως εκεί που στρίβει ο δρόμος και φαίνεται
η πολιτεία τσιμεντένια κι αέρινη,
ασβεστωμένη με φεγγαρόφωτο,
τόσο αδιάφορη και άυλη.
τόσο θετική σαν μεταφυσική
που μπορείς επιτέλους να πιστέψεις πως
υπάρχεις και δεν υπάρχεις
πως ποτέ δεν υπήρξες, δεν υπήρξε ο χρόνος
κι η φθορά του
Άφησέ με να ‘ρθω μαζί σου..
«Κεφαλαιώδες ζήτημα ο χρόνος κι οι άνθρωποι αναμετριόμαστε μαζί του ζόρικα πολύ ως που να τον ενστερνιστούμε. Μεγαλώνοντας οφείλουμε να είμαστε φιλοσοφημένοι, διαφορετικά, ξεγελάμε τους εαυτούς μας. Εδώ, κυριολεκτικά, ο θάνατος καραδοκεί κι ο άνθρωπος παλεύει, αντιμάχεται, αναμετριέται με το χρόνο»
…το ξέρω πως καθένας, μονάχος πορεύεται στον έρωτα,
μονάχος στη δόξα και στο θάνατο.
Το ξέρω, το δοκίμασα.
Δεν ωφελεί.
Άφησέ με να ‘ρθω μαζί σου…
«Η Τέχνη αυτή την αποστολή έχει: απ’ τη μία να δώσει ελπίδα, κι απ’ την άλλη να τρυπά σαν κεντρί τα πλευρά του κόσμου,-σημειώνει ο Τάκης Χρυσικάκος, κι εξηγεί: Πονάει και γιατρεύει συνάμα τον άνθρωπο. Κι απ’ το γέλιο που είναι πηγή ζωής, ακόμη μεγαλύτερη ανακούφιση είναι η συγκίνηση. Αν κλάψει, αν δακρύσει θα λυτρωθεί.. Πράγματι, τις μέρες αυτές που ζούμε τις πρωτόγνωρες, κάλλιστα μπορείς να κάνεις παραλληλισμό του δικού μας εγκλεισμού μ’ αυτόν της ηρωίδας. Με μία παρατήρηση: ο δρόμος αυτός είναι ένας πνευματικός δρόμος που δεν τον περπατάμε όλοι. Ο δικός της κι ο δικός μας εγκλεισμός περπατημένος με πνευματική αναζήτηση… Στον αντίποδα κάποιος κόσμος, Κάποιος κόσμος αντιδρά, εξοργίζεται, εκφράζει βίαια ένστικτα, σκληρά, καθώς δεν αντέχει απαγορεύσεις. Αυτοί οι δρόμοι είναι δυο διαφορετικές θεωρήσεις του κόσμου… στον Ρίτσο έχουμε να κάνουμε με έναν δρόμο πνευματικό, διαλογισμού και ενσυναίσθησης. Ας τον αποθησαυρίσουμε!».
Ταυτότητα παραγωγής
Σκηνοθεσία- απόδοση- ερμηνεία: Τάκης Χρυσικάκος
Ηχογράφηση-Μίξη ήχου: Διονύσης Κωνσταντινίδης
Εικαστική σύνθεση αφίσας / γραφικά: Σιμώνη Γρηγορούδη
Στο έργο ακούγεται από παλαιότερη ηχογράφηση η φωνή του δημιουργού Γιάννη Ρίτσου καθώς κι η μουσική σύνθεση του Ludwig Van Beethoven "Moonlight sonata".
