Από την θεατρολόγο Μαρινέλλα Φρουζάκη
Μια συνεργασία με λαμπρές προοπτικές λαμβάνει χώρα στο θέατρο Από Μηχανής αυτή τη θεατρική σεζόν, που σίγουρα προβλέπεται να οδηγήσει σε απανωτά sold out, γι’ αυτό σπεύσατε να δείτε αυτή την παράσταση, πριν διαδοθεί…
Αξύριστα πηγούνια. Γιώργος Παλουμπής. Γιάννης Τσίρος. Ο πρώτος εγγυάται για την σκηνοθεσία (Χαρτοπόλεμος, Εθνικός Ελληνορώσων, 170 τετραγωνικά) και ο δεύτερος για το κείμενο (Άγριος σπόρος, Αόρατη Όλγα, Τα μάτια τέσσερα).
Το κείμενο γράφτηκε τέλη της δεκαετίας του ‘90, και ανέβηκε για πρώτη φορά το 2006, ωστόσο, είναι μάλλον πιο επίκαιρο παρά ποτέ, αφού θίγει ζητήματα διαχρονικά αλλά συνάμα και ελληνικά: εξουσία, ανισότητα, σεξισμό, μετανάστευση.
Τρεις άντρες, δύο γενιές, συνάδελφοι, οι δύο φίλοι στα 45 και ο «νέος» 25άρης, υπάλληλοι στο υπόγειο ενός δημόσιου νοσοκομείου, σε ένα τμήμα που διαχειρίζεται σωρούς που προέρχονται από τα άλλα τμήματα. Με έμφαση σε μια δημοσιοϋπαλληλική ρουτίνα, σφραγίζοντας και απαντώντας τηλέφωνα, βλέπουμε τους 3 υπαλλήλους να υποδέχονται, να ταξινομούν αλλά και να φροντίζουν αυτά τα σώματα που βρίσκονται εκεί προσωρινά. Βλέπουμε να ξεδιπλώνονται οι σχέσεις ανάμεσα σε φίλους, υφισταμένους και προϊσταμένους, συζύγους, άντρες και γυναίκες, μέσα από χιούμορ, κλιμακωτές εντάσεις, σκληρότητα αλλά και τρυφερότητα συνάμα. Συγκρούσεις, συμφέροντα, αλήθειες, μυστικά, απωθημένα, εκδίκηση, όλα αυτά μαζί συνθέτουν ένα πολυδιάστατο κοινωνικό δράμα με έντονες υπαρξιακές προεκτάσεις.
Η αφήγηση, οι περιγραφές, οι εναλλαγές, πέτυχαν μοναδικά να κρατήσουν τις ισορροπίες ανάμεσα στην αφήγηση και το δράμα, το εκεί και τότε της ιστορίας και το εδώ και τώρα της επιτέλεσης της, υπερπλήρης από εξαιρετικές εικόνες και εικαστικά σκηνικά ευρήματα. Ο Παλούμπης μας έχει αποδείξει ότι ξέρει να φτιάχνει εξαιρετικούς κόσμους, καταφεύγοντας στα εργαλεία του μεταδράματος, ενισχύοντας την παροντικότητα του στόρι ως σκηνικό γεγονός, δηλαδή δημιουργούν την εντύπωση πως όλα βρίσκονται σε μια πορεία δημιουργίας «εδώ και τώρα». Έχουν ψαχνό οι αφηγήσεις του και ακόμη μεγαλύτερη γοητεία οι εικόνες του.
Η ιστορία, αν και σκοτεινή κατά βάση, ρέει χωρίς συναισθηματικά και ιδεολογικά τερτίπια. Η σκηνοθεσία είναι καθ’ όλα μοναδική: από την πρώτο μέρος της εισαγωγής, όπου παρακολουθούμε τις τελευταίες στιγμές της ηρωίδας, την οποία θα ξαναδούμε μόνο στο τέλος του έργου, γινόμαστε μοιραία κι εμείς μέρος του έργου, συμπυκνώνοντας με λαμπρή λιτότητα το ιδεολογικό κέντρο βάρους του δράματος αλλά και της παράστασης. Τα φώτα σβήνουν και μεταφερόμαστε βίαια σε ένα χώρο που αποτελεί πιστή απεικόνιση νεκροτομείου, δίνοντάς σου την αίσθηση, ή μάλλον βεβαιότητα, ότι πίσω από τις πόρτες που ανοιγοκλείνουν, εκτείνονται απέραντοι διάδρομοι ψυγείων…
Τα κοστούμια της Νατάσας Παπαστεργίου ήταν απόλυτα αντιπροσωπευτικά και ενδυνάμωναν ακόμη περισσότερο την συνολική ατμόσφαιρα του έργου, όπως και τα σκηνικά της ίδιας.
Ο σκηνικός φωτισμός του Βασίλη Κλωτσοτήρα διαμόρφωσε καθοριστικά την συνολική εμπειρία, ως κύριο μέρος της θεατρικής φόρμας, εντείνοντας τη συγκινησιακή χρήση του θεατρικού λόγου. Φώτα ψυχρά, σκληρά και αιχμηρά, όπως και η γενικότερη ατμόσφαιρα. Φωτισμός υπαινικτικός και σωματώδης, που φανερώνει πολλά περισσότερα από τα γυμνά και παγωμένα φορεία. Το φως που στιγμές στιγμές τρεμοπαίζει, γίνεται ο πρωταγωνιστής, καταδεικνύοντας μια κοινωνία που φθίνει κι αυτή αργοσβήνοντας. Οι απλές λάμπες φθορίου χάρισαν έναν μαγικά ισορροπημένο γενικό φωτισμό, ένα δυναμικό υποσύνολο της παράστασης, σε απόλυτη ισορροπία με τα υπόλοιπα στοιχεία, η οποία δημιούργησε την κατάλληλη ατμόσφαιρα για να δομηθεί αισθητικά το θεατρικό γεγονός, αναδεικνύοντας την ψυχολογία των προσώπων, υποβοηθώντας την αίσθηση του εγκλεισμού και της απομόνωσης από τον έξω κόσμο. Το έντονο ψυχρό λευκό δημιούργησε ένταση, ενισχύοντας την αγωνία, δομώντας επιπλέον ατμόσφαιρα. Ο ψυχρός φωτισμός με σκοτεινό τόνο ολοκλήρωσε μια μαγική εικαστική σύνθεση.
Οι ερμηνείες ήταν καθηλωτικές στο σύνολό τους, όλοι υπερασπίστηκαν τους ρόλους που τους ανατέθηκαν, άλλοτε παίζοντας δραματικά και άλλοτε μετωπικά και αφηγηματικά, ανέδειξαν στο έπακρο τη δυναμική των ελάχιστων σκηνικών αντικειμένων, με έξοχη πλαστικότητα και ακαταμάχητο μαγνητισμό. Αξιοθαύμαστη η μεταξύ τους χημεία, απόλυτα πειστικές και δομημένες οι μεταξύ τους σχέσεις, αφήνοντάς μας έναν αιχμηρό απόηχο των διαβρωμένων κοινωνικών συμφραζομένων. Οι αποκαλύψεις και οι συγκρούσεις θα φέρουν στο φως τις αδυναμίες και τα ταπεινά τους ένστικτα. Με τρόπο απόλυτα πειστικό έχουν φτάσει σε σημείο απόλυτης απευαισθητοποίησης σε σχέση με το θέμα του θανάτου και το αντιμετωπίζουν σαν δημόσιοι υπάλληλοι.
Καταιγιστικός και με εξαιρετικές εξάρσεις και κορυφώσεις ο Αντώνης Κρόμπας, αν και με κάποιες στιγμές υπερβολής. Με μοναδικό έλεγχο εκφραστικών μέσων και ο Ηλίας Βαλάσης. Ο εξαίρετος Στέλιος Δημόπουλος, με θαυμαστές αποκλιμακώσεις, σε μια ερμηνεία απόλυτα γνήσια και μεστή.
Αξύριστο πηγούνι θα είχε ένας άντρας. Ένας κουρασμένος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος με απωθημένα, στερημένος από στοργή και ανθρώπινη επαφή. Ένας άνθρωπος νεκρός. Νεκρός, χωρίς καρδιακούς παλμούς, χωρίς σκέψεις, χωρίς συναισθήματα, χωρίς έννοιες. Ακριβώς όπως προοικονομεί και ο τίτλος του έργου. Αξύριστο πηγούνι θα μπορούσε να έχει ο κάθε ένας από μας…
Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ
