Από τη θεατρολόγο Μαρία Μαρή
Το έργο «Φελίτσε και Λίλυ: Ένας άνθρωπος ανάμεσα στους ανθρώπους» είναι ένα σύγχρονο έργο που βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία αγάπης, που ενέπνευσε την Ελένη Καρασαββίδου, κάτι που έγινε μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου της Erica Fischer, και την παρακολούθηση της ταινίας Aimee and Jaguar τα οποία καταδεικνύουν τον κίνδυνο της επανεμφάνισης της ναζιστικής απειλής και των ρατσιστικών επιθέσεων παγκοσμίως. Μια παράσταση ατμοσφαιρική, άξονας της οποίας είναι μια αληθινή ιστορία αγάπης, ένας έρωτας που συγκλόνισε τη ζωή δυο γυναικών σε μια χρονική περίοδο που ο έρωτας αυτός ήταν σανίδα σωτηρίας και για τις δυο αυτές γυναίκες.
Βερολίνο 1942. Μια Εβραία γνωρίζεται με μια Γερμανίδα, παντρεμένη με αξιωματικό των Ναζί με τον οποίο έχει τέσσερα αγόρια. Έχει τιμηθεί από τον Φύρερ γιατί έφερε στη ζωή τέσσερεις μελλοντικούς στρατιώτες «που θα μάθουν να σκοτώνουν χωρίς πρόβλημα, αγόρια στην ηλικία τους».
Οι δυο γυναίκες συναντιούνται και μια μεγάλη αγάπη γεννιέται. Σ’ ένα Βερολίνο όπου έξω έπεφταν οι βόμβες βροχή και μέσα οι άνθρωποι χόρευαν και ερωτεύονταν απελπισμένα. Η μουσική της παράστασης καταπληκτική. Το ίδιο και ο χορός που πραγματικά μεταφέρει το κοινό σε εκείνο το περιβάλλον, «Οι βόμβες βόμβες και η ρούμπα ρούμπα», όπως χαρακτηριστικά λέγεται. Μνήμες, επιστολές, ανατροπές στη σκιά του φασισμού που εξαφανίζει ανθρώπινες ζωές, στο όνομα του «πολιτισμού».
Η Λίλυ (Δήμητρα Βαμβακάρη ) βρίσκει νόημα στη ζωή της μέσα στους 18 αυτούς μήνες που έζησε με τη Φελίτσε (Έλενα Τυρέα) . Επαναστάτησε σαν άνθρωπος, συνειδητοποίησε ό,τι συνέβαινε γύρω της και με έναν έμμεσο αλλά δραστικό τρόπο πήρε τις αποστάσεις της. Χώρισε το Ναζί σύζυγό της και μοίρασαν τα παιδιά. Μετά το θάνατο της Φελίτσε (Έλενα Τυρέα) στην ουσία δεν την αποχωρίζεται ποτέ, καθώς εκείνη ζει μέσα στις αναμνήσεις της απ’ τις οποίες αναδύεται ένα βασανιστικό και αναπάντητο "γιατί;". Ποιοι αποφασίζουν για τις ζωές των ανθρώπων; Ποιος ορίζει ποιο είναι το «κοινωνικά» αποδεκτό; Ποιος και γιατί αποφασίζει για το μέλλον των παιδιών, των χωρών, των πολιτισμών; Πώς γίνεται άνθρωποι που ακούν μουσική και αγαπούν την τέχνη να σκοτώνουν άλλους ανθρώπους και να γίνονται ρατσιστές; Πώς γίνεται «Εβραίοι, ομοφυλόφιλοι, διαφορετικοί, άνθρωποι με αναπηρία να δολοφονούνται, να καταστρέφονταν περιουσίες, να σκοτώνονταν παιδιά γιατί είχαν την ατυχία να γεννηθούν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, σ’ αυτό τον τόπο;»
Η Λίλυ(Δήμητρα Βαμβακάρη ) θα είναι η κραυγή αγωνίας της Φελίτσε(Έλενα Τυρέα) και η δικιά της απελπισία για αυτό που δεν πρόλαβε να ζήσει, που της το ανέκοψαν άνθρωποι ανεγκέφαλοι με άρρωστες ψυχές. Η άρρωστη λαγνεία για το χρήμα δεν έχει όρια και περιορισμούς. Κυβερνά τα πάντα και τα ορίζει. Η ζωή και η αξιοπρέπεια δεν έχει καμία αξία μπροστά σε αυτόν τον Μαμωνά. Τίποτε δεν δείχνει ότι μπορεί να ανακόψει την πορεία του.
Είναι και οι δυο τρελές από έρωτα. Η Φελίτσε(Έλενα Τυρέα) εξαρχής πιο παθιασμένη, ενώ η Λίλυ προοδευτικά μπαίνει σε αυτή τη σχέση. Η Φελίτσε είναι παθιασμένη με την ίδια τη ζωή. Θέλει να γίνει δημοσιογράφος, φωτογράφος, να αποτυπώνει την πραγματικότητα γύρω της και να συμμετέχει με την αντίδρασή της. Η Λίλυ(Δήμητρα Βαμβακάρη ) παντρεμένη με Ναζί, με 4 παιδιά, έχει περιστασιακούς εραστές στελέχη του κόμματος. «Προσπαθεί να ζει όπως μπορεί», χωρίς να γνωρίζει ακριβώς τα τερατώδη εγκλήματα που συνέβαιναν γύρω της. Επαναπαυόταν σε μια σαθρή ασφάλεια. Ωστόσο παρ΄όλη την δυσοσμία από την καμένη σάρκα, η ζωή καλεί τη ζωή, όπως το λουλουδάκι που φυτρώνει μέσα στα πετρώματα και ο κόσμος έχει ζωτική ανάγκη για χορό. Σε μια ζωή πνιγμένη στη μοναξιά και τη μελαγχολία, σε μια ζωή που όλοι έρχονται και φεύγουν και η Φελίτσε και η Λίλυ θέλουν έναν άνθρωπο να μείνει κοντά τους, αυτός θα είναι η μια για την άλλη, ένα σταθερό σημείο αναφοράς, που παραμένει σταθερό για τη Λίλυ και μετά το θάνατο της Φελίτσε(Έλενα Τυρέα). Η Φελίτσε βοηθήθηκε από κάποια γυναίκα που έκρυβε εβραίους. Οι δυο τους αλληλογραφούν συστηματικά, δηλώνοντας την αφοσίωση της μιας στην άλλη. Μόνο η Φελίτσε είδε τη Λίλυ και την αγάπησε πραγματικά. Σε μια χώρα που εφαρμοζόταν η ευγονική, εκείνες ξεπέρασαν τα όσα λέγονταν για καθαρές φυλές και αγάπησε βαθιά η μία την άλλη για αυτό που πραγματικά είναι.
Υπέροχα χρώματα στη σκηνή, καταπληκτικά κοστούμια και σπάνια αισθητική της Αγγελίνας Παγώνη. Η Λίλυ χορεύει με το φόρεμα αγκαλιά και θυμάται τις στιγμές πάθους τους, ενώ γύρω γίνονται βομβαρδισμοί και οι δρόμοι γεμίζουν πτώματα.
Εξαιρετική η σκηνή της συνεύρεσης, περιτυλιγμένη με την αχλή της μνήμης, της νοσταλγίας, του ρομαντισμού, της τρυφερότητας, της αφοσίωσης. Θαυμάσια κίνηση. Η Φελίτσε (Έλενα Τυρέα) έμαθε τη ζωή στη Λίλυ(Δήμητρα Βαμβακάρη ), της χάρισε την ευτυχία, γεγονός που δηλώνεται κιόλας και από τα όνομά της Φελίτσε, φελιτσιτά: ευτυχία . « Αν δεν υπήρχες θα έπρεπε να σε δημιουργήσω». Της δίνει το δικαίωμά της στην ευτυχία, στην αγάπη, στην ανυποκρισία. Την απελευθερώνει. Η Φελίτσε(Έλενα Τυρέα), με παιδεία, κοσμοπολίτισσα, της έμαθε τον κόσμο πριν φύγει. Την αγάπησε πιο πολύ και από τη ζωή της. Δούλεψε δακτυλογράφος σε εφημερίδα των Ναζί για να μαθαίνει πληροφορίες. Έλεγε χαρακτηριστικά « Ο λύκος μόνο τη φωλιά του δεν ψάχνει.» Ήταν στρατευμένη στον αντιναζιστικό αγώνα και όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν έπρεπε να φύγει από το Βερολίνο.
Αξιοπρόσεκτη η κίνηση των δυο ηθοποιών. Οι χορογραφίες και εν γένει η κινησιολογία της Αναστασίας Γεωργαλά ήταν τόσο σημαντική και τόσο καίρια, που απέδωσε το κλίμα μιας εποχής και την ατμόσφαιρα του Βερολίνου, πνιγηρή και τόσο σαγηνευτική την ίδια στιγμή. Αποτέλεσμα του κειμένου και αναμφίβολα της σκηνοθεσίας, η απόδοση μιας ολόκληρης εποχής. Οι ίδιες χόρευαν και ένιωθαν ότι «χορεύουν πάνω σε ένα ηφαίστειο» . Η Φελίτε (Έλενα Τυρέα) τονίζει ότι «είναι Εβραία και ότι θέλει να ζήσει στα χέρια της Λίλυ (Δήμητρα Βαμβακάρη).»
Ο Χίτλερ δήλωνε ότι ήθελε να ελέγχει το Βερολίνο και γι΄αυτό έπρεπε να το αδειάσει από τους εβραίους. Έζησαν μαζί και η Φελίτσε της είπε, ότι « αν ποτέ τη συλλάβουν να σηκωθεί και να φύγει και ούτε να κοιτάξει πίσω της.» Ζούσαν ένα δράμα δωματίου, ενώ έξω πέρναγαν οι μονάδες του στρατού.
Η Δήμητρα Σύρου, αποδίδει με μια σταθερότητα την εικόνα της ηλικιωμένης Λίλυς και της μνήμης που μένει ανεξίτηλη, μαζί και τα συναισθήματα.
Η Έλενα Τυρέα στο ρόλο της Φελίτσε, τόσο γυναίκα. Τόσο μυστηριώδης και ερωτεύσιμη από τη Λίλυ, ένα πλάσμα – πόθος, ενσαρκώνει το πάθος για να δραπετεύσουν και οι δύο από τη ναζιστική δύνη.
Η Δήμητρα Βαμβακάρη στο ρόλο της Λίλυ, έρχεται σταδιακά στην ωριμότητα την κοινωνική, την πολιτική και συναισθηματική.
Μια παράσταση με εκπληκτική ατμόσφαιρα, λεπτή και μελετημένη σκηνοθεσία της Κατερίνας Πολυχρονοπούλου και με εξαιρετικές ερμηνείες.
Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ
