Από την θεατρολόγο Μαρία Μαρή
Στο Black box, στο Επί Κολωνώ, σκόρπια σπίρτα στα καθίσματα των θεατών προκαλούν μια κίνηση, κάθομαι πάνω τους, τα μαζεύω και κάθομαι ή τα πετώ. Πρόκληση - πρόσκληση;
Ο ήρωας, γυμνασμένος, με κοντό μαλλί και χειροπέδες στα χέρια ενημερώνει το κοινό, που δεν απαντά στο αίτημά του για σπίρτο, ότι «χάνει τη μαγεία». Όλη η παράσταση από την αρχή κιόλας είναι ιδιαιτέρως διαδραστική και καλεί το θεατή σε έναν έντονο προβληματισμό. Πόσο φασισμό κρύβουμε μέσα μας; Αν όλα καούν, μετά θα έρθει η αναγέννηση;
Ένα παιδί παίζει, σαν να ήταν τα στρατιωτάκια του, με τα ανθρωπόμορφα ρολά τουαλέτας, τα οποία έχει επιμεληθεί ο ίδιος ο ηθοποιός. Αναπαράσταση ενός συμβάντος. Ένα ρολό έχει θεϊκή υπόσταση, αυτή του Σωτήρα. Στέκεται απέναντι στα άλλα ρολά, ταγός και καθοδηγητής.
O ήρωας είναι καταδικασμένος σε ισόβια κάθειρξη. Έχει χρόνο να σκεφτεί. Ωστόσο μέσα από τη φυλακή σπουδάζει δια αλληλογραφίας. Δίνει εξετάσεις για το μάθημα της Συγκριτικής Θρησκειολογίας. Ειρωνεία.
Χαίρεται που δε συγχρωτίζεται με άλλους αλλόθρησκους, αλλόφυλους συμφοιτητές. Θεωρεί παντελώς άχρηστο να δίνει σημασία σε ανθρώπους που δεν δίνουν σημασία στη ζωή τους και στη χώρα τους. Μήπως είναι ρατσιστής;
Διαβάζει χαμηλόφωνα αποσπάσματα από την Αποκάλυψη του Ιωάννη πάνω σε ρολά τουαλέτας με τα οποία είχε επενδύσει το ένα πόδι του γραφείου. Πιστεύει στην Αγάπη του Κυρίου και ενός γονιού ή φίλου.
Ποιος είναι ο σπόνσορας της τρομοκρατίας; Πόσο παγιδευμένοι μπορεί να είμαστε όταν μας έχουν γανώσει το κεφάλι με τους μετανάστες, που έχουν προκαλέσει ένα σωρό προβλήματα και μετά για να τους αποδεχτούμε ψάχνουμε επιχειρήματα στην Google. Υποκρισία;
Αυτός είναι ειλικρινής. Έγινε μακελάρης.
Δεν απορρίπτει την κατηγορία που τον βαραίνει. Κάνει κριτική στην κοινωνία, που δήθεν υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και την Δημοκρατία. Μιλά για ένα κοινωνικό σύστημα που σήπεται και λέει πως «ό,τι έπραξε - την προμελετημένη μαζική δολοφονία συμφοιτητών του δηλαδή - ήταν προσωπική του υπόθεση και είχε σκοπό το κοινό καλό».
Στόχοι του να πάρει το πτυχίο του, ενώ σκέφτεται και για μεταπτυχιακό και την υλοποίηση του σχεδίου του, δηλαδή, ν’ ανακαινιστεί, να αναμορθωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας και να επανιδρυθεί η Δημοκρατία. Η ενασχόληση με τη γνώση έχει πια ξεφτίσει. Αξιολόγηση για τους καθηγητές, όχι αναλυτικό πρόγραμμα.
Για να γίνει ο Σωτήρας, που ήθελε, έπρεπε να διαπράξει το έγκλημα. Θεϊκό κάλεσμα;
Ο ηθοποιός, Στέφανος Παπατρέχας, ανέδειξε με το ταλέντο του, μέσα από αυτό το σύγχρονο και επίκαιρο κείμενο, πολύ γρήγορο και ουσιαστικό, την εμμονή του ήρωα με τον ανυπέρβλητο ρόλο του Μεσσία. Εξάλλου ο φωτισμός της Ευγενίας Μακαντάση υπηρετεί τη σκηνοθετική άποψη που χλευάζει τη θεία επιφοίτηση ενός αυτοαποκαλούμενου Σωτήρα. Κοιτά το κοινό μέσα στα μάτια, θέτει ερωτήσεις, απορεί, εκνευρίζεται. «Καμιά κοινωνία δεν επιβίωσε χωρίς την ανοχή της θρησκείας».
Είναι ο άνθρωπος που αγανακτισμένος επιφορτίζεται μοιραία, αφού κανείς δεν το κάνει, το ρόλο να καθαρίσει τον τόπο, απ’ ό,τι νοσηρό και άχρηστο υπάρχει για να λειτουργήσει ξανά εύρυθμα και ευνομούμενα ο κοινωνικός οργανισμός. Εξαιρετική ερμηνεία με διακυμάνσεις θυμού, ήρεμης εξήγησης, ρητορεία σε νιρβάνα, μέχρι το αλλόφρον βλέμμα της απελπισίας.
4 μήνες ο συγγραφέας, Αναστάσης Πινακουλάκης, μάζευε το υλικό του. Όλο το ιστορικό υλικό που αφορά το έγκλημα στη Νορβηγία, στις 22 Ιουλίου του 2011, όταν ο τρομοκράτης Άντερς Μπρέιβικ πραγματοποίησε τη διπλή επίθεση, αφαιρώντας συνολικά 77 ζωές. Ο Μπρέιβικ δημοσιοποίησε μέσω διαδικτύου το ακροδεξιό του μανιφέστο, στο οποίο γίνεται, μεταξύ άλλων, λόγος για ανάγκη να εκδιωχθούν οι μουσουλμάνοι από την Ευρώπη. Ο συγγραφέας μελέτησε τις κοινωνικές δυσκολίες, το εκπαιδευτικό σύστημα, προκειμένου να βρει το αυγό του φιδιού.
Με αφορμή αυτό το συγκλονιστικό γεγονός δημιουργήθηκε το έργο αυτό, με μια μεταφορά χρόνου και τόπου. Όπως και να ΄χει η εκτροπή του σύγχρονου προβληματισμού, κι η μετάλλαξη ή διαστρέβλωση αιτημάτων όπως η διεκδίκηση μιας καλύτερης κοινωνίας, μιας αδιάβλητης δικαιοσύνης, μιας διαφορετικής παιδείας, οδήγησαν τον ήρωα να βάλει φωτιά σε μια συνέλευση φοιτητών μ’ ένα σπίρτο και να σκορπίσει το θάνατο. 56 τα πτώματα, που αποτεφρώθηκαν.
Αναγνωρίστηκαν οι 47. Μετανιώνει που δεν κατόρθωσε να σκοτώσει περισσότερους και καθώς ανακαλεί μνήμες, ακούει φωνές, ακούει τις φωνές των παιδιών που κινδύνευαν. Λάτρεψε το σπίρτο, που στη φυλακή του το έχουν απαγορεύσει. Καθώς πια κλείνουν τα φώτα του προσωπικού του αδιεξόδου, εκείνος ανάβει ένα σπίρτο, με ό, τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Ο συγγραφέας Αναστάσης Πινακουλάκης, ο οποίος σκηνοθέτησε μαζί με τον Λάζαρο Βαρτάνη την παράσταση, αφήνει κάπως ανοικτό το τέλος. Ακόμα και αν υπάρξει τιμωρία, αν δεν επιλυθούν τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, αυτές οι ενέργειες θα βρίσκουν πάντα το χώρο για να δράσουν.
Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ
