Αντόνιο ή το μήνυμα

Από την θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων παρουσιάζει, από τις 19 Δεκεμβρίου στον πολυχώρο String Theory (Βιομηχανικό Πάρκο ΠΛ.ΥΦ.Α.), το αινιγματικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη «Αντόνιο ή το μήνυμα», σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη. Γραμμένο στο εξωτερικό, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών, το έργο ανέβηκε τον Φεβρουάριο του 1972 στο Θέατρο Τέχνης για ελάχιστες παραστάσεις. Πενήντα χρόνια μετά από το πρώτο – και μοναδικό – ανέβασμά του, η Ορχήστρα επαναπροσεγγίζει το έργο της Αναγνωστάκη, εστιάζοντας στην άσκηση της εξουσίας και τη βία που αυτή συνεπάγεται. Το έργο είναι πάντα διαχρονικό και δυστυχώς σύγχρονο.

Η Αλίκη ζει σε ένα μεγάλο σπίτι, το οποίο μοιράζεται με τον θετό της γιο Αντόνιο (Γιώργος Κισσανδράκης )και άλλους πέντε ανθρώπους που αναζητούν καταφύγιο από ένα αδίστακτο απολυταρχικό καθεστώς. Ένα σπίτι-άσυλο κατατρεγμένων , που όλοι καταδιώκονται από κοινό φόβο και απειλή, από έναν κίνδυνο που ωθεί τους ανθρώπους να κρυφτούν , να θωρακιστούν για να σωθούν. Φοβούνται ότι κάποιος τους παρακολουθεί και δεν θέλουν να δώσουν στοιχεία για τη ζωή τους σε κανέναν. Ο φόβος κυριαρχεί.

Η κεντρική σκηνή είναι μέσα στο μυαλό του Αντόνιο (Γιώργος Κισσανδράκης), ένα μυαλό που από τη βία έμεινε εγκλωβισμένο σε ένα δωμάτιο, σε ένα χώρο να ζωγραφίζει και να στέλνει μηνύματα εγκλωβισμένα σε μπουκάλια, μηνύματα χωρίς αποδέκτη. Γύρω γύρω , περιφερειακά εμφανίζονται οι σκέψεις , βασικά όλοι οι φόβοι του μαζί και ο λόγος της «αναπηρίας» του. Η Αλίκη (Γιώτα Αργυροπούλου) που έχει απαρνηθεί έναν παλιότερο βίο και έχει πια ενδυθεί το μικροαστικό κουστούμι , ασχολείται με ό,τι πραγματικά απεχθάνεται, τα φυτά , την εντομολογία , ζει σε μιαν αδιάφορη, ήσυχη πόλη εγκλωβισμένη και αυτή σε μια ψεύτικη εικόνα για να ξεφύγει , να «σωθεί», να παραπλανήσει τους γύρω της ότι είναι ένας φιλήσυχος άνθρωπος, μάλλον αδιάφορος άνθρωπος, που δεν έχει να κάνει με επαναστάσεις και τέτοια. Όσοι κυκλοφορούν στο σπίτι θα μπορούσαν να είναι οι σκέψεις , οι σκεπτομορφές της, τις οποίες δεν καλοδέχεται, όμως έχουν τον τρόπο να εισβάλλουν γιατί έχουν με εκείνη έναν κοινό παρονομαστή. Διεκδικούν έστω και δειλά όπως η Ελένη (Τατιάνα Πίττα )το χώρο στη ζωή της, στη ζωή τους και εγκαθίστανται σαν όγκοι γύρω από τον εγκέφαλο του Αντόνιο. Ο καθένας φέρει μαζί τη φοβία του, την απειλή, τον θάνατο, τον εφιάλτη ενός εγκλήματος. Ο Τζον (Δημήτρης Παπαβασιλείου ), ο Τσάρλυ (Πέτρος Σκαρμέας) με την άρνηση του εαυτού του και της φύσης του , ο Τζουντ (Ντένης Μακρής ), που θέλει να απολογηθεί και διεκδικεί τη ζωή του, ενώ αυτό τον οδηγεί σε βασανιστήρια, η Σάλλυ (Ελένη Άμπια Νζάγκα) με την αιφνίδια απώλεια του πατέρα της στη χώρα της Αλίκης με τις δάφνες και τις πικροδάφνες και αυτή μια καθώς πρέπει γυναίκα, που κουβαλά πάντα μαζί της το στρώμα της για να κοιμηθεί και νιώθει πάντα την ίδια απειλή που εξαφάνισε τον πατέρα της, εκείνα τα χρόνια- αναφορά στη Χούντα- που καθώς λέει χαρακτηριστικά «άνοιξε η γη και τον κατάπιε». Η ίδια χαρακτηρίζεται από ένα τρέμουλο, έναν πανικό, γεγονός, που προξενεί σπασμούς και στον Αντόνιο.

Η φύση που αρνείται κάποιος καιροφυλακτεί και διεκδικεί το μερίδιό της, τον χώρο της. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τον εαυτό του. Εξαιρετική κίνηση του σώματος που πέφτει πάνω στο σώμα προσπαθώντας να ξυπνήσει έστω και εκβιαστικά τις μνήμες του . Εξαιρετική η κίνηση όλων των ηθοποιών, με πρώτο τον Αντόνιο (Γιώργος Κισσανδράκης) ξεκινώντας από τον τρόπο που χαϊδεύει το αυτοσχέδιο σκυλί του, και αυτό κατασκευασμένο με υλικά που παραπέμπουν σε ό,τι τον έχει απειλήσει και οδηγήσει σε αυτή την καθίζηση . Το μυαλό του όμως, οι σκέψεις , δεν ελέγχονται και γίνονται χορός , μουσική και διεκδικούν το καλύτερο παρόν παρά τις απειλές του θανάτου και των σκοτωμών . Κάποια στιγμή καλεί και τους φίλους του σε έναν μαγικό συντονισμένο χορό, κάπως φλύαρο ωστόσο, έναν χορό των κρυμμένων επιθυμιών, των καταπιεσμένων ονείρων , του εφιάλτη που τους έχει στοιχειώσει . Το αρχικό κυνηγητό του Αντόνιο αντιστρέφεται . Τώρα αυτός μαζί με τον σκύλο του τους κατατρέχει όλους και αυτό συγκλονίζει τον θεατή που ούτως ή άλλως εξαρχής είναι μέσα στο μυαλό του Αντόνιο και νιώθει και ρεαλιστικά τις δονήσεις, την παρουσία της σκέψης στην πλάτη του, νιώθει στην ανάσά του τον αόρατο φόβο. Το μήνυμα γίνεται ξεκάθαρο μετά τον χορό, που προετοίμασε την ανατροπή , την επανάσταση , την κατεδάφιση ενός νοσηρού περιβάλλοντος . Μια είναι η λύση να «σκοτώσεις» πρώτος αυτό που σε διώκει και σε αφανίζει , αν δεν το κάνεις πρώτος να το κάνεις όποτε μπορείς πριν σου ρημάξει για πάντα τη ζωή.

Η ανατροπή γίνεται συλλογικά, εν χορώ, ένας χορός μιας θυμωμένης, εξεγερμένης γενιάς.

Μια παράσταση με μια νεανική σκηνοθετική ματιά του Χρήστου Θεοδωρίδη, πάνω σε ένα εκπληκτικό κείμενο της Λούλας Αναγνωστάκη και την δραματουργική επεξεργασία του από την Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου, την Κορίνα Χαρίτου και τον ίδιο τον σκηνοθέτη Χρήστο Θεοδωρίδη. Εξαιρετική η μουσική του Βασίλη Ντοκάκη καθώς και οι ξεσηκωτικές χορογραφίες της Ξένιας Θεμελή.

Μια παράσταση συνόλου από τους εξαιρετικά εκπαιδευμένους ηθοποιούς: Γιώτα Αργυροπούλου (Αλίκη), Γιώργος Κισσανδράκης (Αντόνιο), Ντένης Μακρής (Τζουντ) Ελένη Άμπια Νζάγκα (Σάλλυ), Δημήτρης Παπαβασιλείου (Τζον), Τατιάνα Πίττα (Ελένη), Πέτρος Σκαρμέας (Τσάρλυ), Σεμίραμις Αμπατζόγλου (Κορίνα), Ελένη Βλάχου (Ζωή), Ξένια Θεμελή (Καίτη), Νίκος Κούκας (Μιχάλης), Διονύσης Λάνης (Παύλος), Ράνια Πολυχρονάκη (Σόνια), Γιάννης Τσουμαράκης (Νίκος), Τάσος Τυρογαλάς (Άγης), Χρυσάνθη Φύτιζα (Σοφία)

Όλοι μαζί μπόρεσαν να αναβιώσουν μια επανάσταση, που αν και φιμώθηκε, ωστόσο δεν έσβησε ολοκληρωτικά και ξεχύθηκε μέσα από την τέχνη συμπαρασύροντας και στρατολογώντας αυτούς που δεν μπόρεσαν να ξεχάσουν.