Συγγραφέας: Φίοντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι
Σκηνοθέτης: Λεβάν Τσουλάτζε
Ερμηνεύουν: Ιεροκλής Μιχαηλίδης (ανακριτής Πορφύρης), Τάσος Ιορδανίδης (Ρασκόλνικοφ), Θάλεια Ματίκα (Σόνια), Σοφία Πανάγου (Ντούνια), Δημήτρης Καπετανάκος (Ραζουμίχιν), Δημήτρης Διακοσάββας (γριά τοκογλύφος-Λούζιν) και ο Θοδωρής Κατσαφάδος (Μαρμελάντωφ)
Περιγραφή
20.000 θεατές μέχρι στιγμής στο θέατρο Άνεσις κι η επιτυχία συνεχίζεται μέχρι τις 24 Απριλίου. Το αθηναϊκό κοινό έχει ήδη παρακολουθήσει κατά χιλιάδες ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ρώσου πεζογράφου και στοχαστή που αφορά στην ηθική, το νόμο και τον άνθρωπο. Ο Ντοστογιέφσκι εμπνεύστηκε το «Έγκλημα και τιμωρία» από ένα αληθινό περιστατικό, όταν στα μέσα της δεκαετίας του 1860, ένας φοιτητής είχε δολοφονήσει έναν γέροντα... με κίνητρα παρόμοια με αυτά του Ρασκόλνικοφ, του ήρωα του βιβλίου του.
Περισσότερα
«Γονάτισα όχι μπροστά σου, αλλά μπροστά σε όλη την ανθρωπότητα, που υποφέρει.»
Το θέατρο Άνεσις σε συνεργασία με τον Λεβάν Τσουλάτζε, καλλιτεχνικό διευθυντή του Kote Marjanishvili theatre και αναμορφωτή του Γεωργιανού θεάτρου, υπογράφει την παράσταση, που αναδεικνύεται σε μεγάλο θεατρικό γεγονός για τη φετινή χρονιά, παρουσιάζοντας σε διασκευή το παγκόσμια αναγνωρισμένο λογοτεχνικό έργο του Φίοντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, Έγκλημα και Τιμωρία.
Ο αναμορφωτής του Γεωργιανού θεάτρου και καλλιτεχνικός διευθυντής του Kote Marjanishvili theatre, Λεβάν Τσουλάτζε, συνεργάζεται για 2η συνεχή χρονιά με το θέατρο Άνεσις, μετά την περσινή επιτυχία «Λεωφορείο ο Πόθος», αναλαμβάνοντας τη διασκευή και τη σκηνοθεσία του παγκόσμια αναγνωρισμένου λογοτεχνικού έργου του Φίοντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, Έγκλημα και Τιμωρία. Σε αυτό το βιβλίο, ο συγγραφέας καταπιάστηκε με ύψιστα ηθικά διλήμματα και τα ανέλυσε σε μεγάλο βάθος, παρασύροντας τον αναγνώστη στο σκοτεινό λαβύρινθο μιας αλλοτριωμένης ψυχής. Το πρόβλημα του κακού τοποθετείται στην πιο ακραία εκδήλωσή του, το έγκλημα.
«Η γενική μελέτη του καλού και η γενική μελέτη της ορθής πράξεως αποτελούν το κύριο έργο της ηθικής» (The Cambridge Dictionary of Philosophy, 1955, σ. 244). Χωρίς τη διάκριση καλού και κακού η έννοια της ηθικής καταρρέει και για τον Ρασκόλνικοφ, φοιτητή της Νομικής, η υπακοή και η συμμόρφωση στους νομικούς κανόνες δε συμβαδίζει πάντα με την ηθική, καθώς η γριά ενεχυροδανείστρια, την οποία δολοφονεί, ασκεί απολύτως νόμιμα το επάγγελμά της, συντελώντας από την άλλη στην κοινωνική αδικία και ανισότητα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι σχολίασε για το «Έγκλημα και τιμωρία»: «Εδώ, αναπτύσσεται η συνολική ψυχολογική διαδικασία του εγκλήματος. Ο δολοφόνος βασανίζεται από άλυτα προβλήματα και απρόσμενα συναισθήματα. Θείοι και ανθρώπινοι νόμοι ζητούν να τους καταβληθεί το οφειλόμενο αντίτιμο. Και στο τέλος, αναγκάζεται να παραδοθεί, ούτως ώστε, παρότι ίσως πεθάνει στη φυλακή, να μπορεί να χαρεί τη συντροφιά των άλλων ανθρώπινων πλασμάτων. Τον οδηγεί σ' αυτό η αίσθηση ότι απομονώθηκε από την υπόλοιπη ανθρωπότητα».
Η υπόθεση
Ο Ρασκόλνικοφ, φοιτητής της Νομικής στην Πετρούπολη διαπράττει το διπλό φόνο μιας γριάς τοκογλύφου και της αδελφής της. Κίνητρο της δολοφονίας ήταν η ληστεία, αλλά σε βάθος ο ήρωας φαίνεται πως επιδίωξε να υπερβεί τα ηθικά κοινωνικά όρια.
Μετά την δολοφονία ο Ρασκόλνικοφ κατακλύζεται από αντιφατικά συναισθήματα, μεταξύ ενοχής και παράνοιας. Κυρίαρχα πρόσωπα στη ζωή του, ο Ραζουμίχιν, συμφοιτητής του, η αδελφή του Ντούνια, μία ορφανή νεαρή πόρνη, η Σόνια, που έχει πάρει το ρόλο του προστάτη της οικογένειάς της από τον ανήμπορο και αλκοολικό πατέρα της Μαρμελάντωφ, ενώ καταδιώκεται από τον δαιμόνιο Πορφύρη Πετρόβιτς, ο οποίος ξέρει από την αρχή πως είναι ο ένοχος και σπρώχνει τον Ρασκόλνικοφ στο να κάνει τρομερά λάθη ώστε να αποκαλυφθεί.
Στους κεντρικούς ρόλους ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης που δεν χρήζει συστάσεων, η Θάλεια Ματίκα και ο Τάσος Ιορδανίδης που με τη δουλειά τους τα 2 - 3 τελευταία χρόνια έχουν, χωρίς άλλο, πείσει το θεατρικό κοινό ότι είναι δύο ηθοποιοί με ξεχωριστή συνέπεια και ταλέντο.
Διασκευή - Σκηνοθεσία/Φωτισμοί/Μουσική επιμέλεια: Λεβάν Τσουλάτζε
Μετάφραση (από τα γεωργιανά): Xάτια Γκόσουα|
Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Μιά 'γεμάτη' παράσταση. Φοβόμουν ότι -λόγω της ΄βαριάς' θεματολογίας κ της μεγάλης διάρκειας- θα κουραζόμουν. Το αντίθετο, δεν ήθελα να τελειώσει με τίποτα!!! Πολύ ευρηματικά σκηνικά από τον πραγματικά πολυδιάστατο Στ. Λίτινα (αξίζει να τον δείτε κ στην χορογραφική κ χορευτική του διάσταση στο διςΤζούλια), δυναμική σκηνοθεσία κ πολύ δουλεμένες κ υψηλού επιπέδου ερμηνείες. Ο Ι. Μιχαηλίδης πραγματικά κυρίαρχος ενός σύνθετου ρόλου με απαιτήσεις χιούμορ, ευστροφίας, ψυχικής προσέγγισης. Αποκάλυψη για μένα ο Τ. Ιορδανίδης που ήταν καθηλωτικός σε έναν από τους πιο απαιτητικούς ρόλους της κλασσικής δραματουργίας...Αλλά κ όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί στάθηκαν στο ύψος τους, συνεισφέροντας σε μία παράσταση που αξίζει να την δείτε. Ακόμη κ οι όποιες υπερβολές σε κάποιους ρόλους, ήταν εμφανώς μια εσκεμμένη (κ πολύ επιτυχημένη) επιλογή του σκηνοθέτη για αποφόρτιση μέσα σε ένα τόσο 'βαρύ' κ γεμάτο ΄δύσκολα' ερωτήματα κείμενο.
ΥΓ Μία μόνο ερώτηση - ένσταση προς τον καθόλα άξιο Στ. Λίτινα. Γιατί ο Σταυρός -το σύμβολο της Χριστιανικής πίστης- παρουσιάστηκε λοξός κ όχι κατακόρυφος, όπως κ θα έπρεπε καθώς συμβολίζει την ένωση του επίγειου κ φθαρτού με το ουράνιο κ άφθαρτο?? Θα τολμούσα να μιλήσω εδώ για παραποίηση του λόγου κ του νοήματος του Ντοστογιέφσκι, ο οποίος ως γνωστόν ήταν βαθιά θρησκευόμενος. Η διατράνωση της πίστης στον ένα κ μοναδικό Θεό αποτελεί άλλωστε έναν βασικό άξονα του "Έγκλημα κ τιμωρία". Μέσα από αυτήν την πίστη που του μεταλαμπαδεύτηκε από την πόρνη Σόνια (μια σύγχρονη Μαρία Μαγδαληνή) , ο Ρασκόλνικωφ βρήκε τη δύναμη να ομολογήσει κ ΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΘΕΙ, όπως ο ίδιος είπε.
Ο Νοτστογιέφσκι έχει την τιμητική του τον τελευταίο καιρό στο Ελληνικό θέατρο. Μετά τους ''Αδερφούς Καραμαζώφ'' αλλά και το ''Έγκλημα και τιμωρία'' του Εθνικού Θεάτρου άλλη μία παραγωγή έρχεται αντιμέτωπη με το έργο του μεγάλου αυτού συγγραφέα. Ο λόγος φυσικά για το ''Έγκλημα και Τιμωρία'' του θεάτρου ''Άνεσις'', μία παράσταση που παίζετε από τις αρχές του φθινοπώρου και έχει αποσπάσει ικανοποιητικές κριτικές. Έχοντας διαβάσει το βιβλίο και θεωρώντας το ένα από τα καλύτερα που έχω διαβάσει πήγα με μεγάλη ανυπομονησία να δω τη συγκεκριμένη παράσταση. Το αποτέλεσμα ήταν μια οικτρή απογοήτευση. Αυτό που οδήγησε στο αποτέλεσμα αυτό, ήταν η αποτυχημένη δραματουργική προσέγγιση του σκηνοθέτη πάνω στους ήρωες του βιβλίου. Επηρεασμένος από κλισέ, απογυμνώνει όλους τους ήρωες από κάθε μορφή ψυχολογικής διάστασης του βιβλίου κάνοντάς τους κωμικούς. Το κείμενο του Ντοστογιέφσκι είχε κατακρεουργηθεί και η κακή μετάφραση του από τα γεωργιανά δε βοήθησαν ιδιαίτερα. Από ερμηνείες μπορώ να πω ότι ξεχώρισαν οι δύο πρωταγωνιστές ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης και ο Τάσος Ιορδανίδης όμως η κάκιστη μεταφορά των ηρώων πάνω στο σανίδι δεν τους βοήθησε ιδιαίτερα να φανούν. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί ήταν κακοί έως αδιάφοροι με εξαίρεση ίσως τον Μαρμελάντωφ του Θοδωρή Κατσαφάδου. Γενικότερα, η παράσταση είναι περισσότερο μια αφήγηση της ιστορίας παρά ένα ψυχογράφημα πάνω στους ανθρώπινους ήρωες του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα. Δε συνιστώ αυτή την παράσταση σε κανένα είτε έχετε διαβάσει το βιβλίο είτε όχι.
Σκηνοθετικά με διαφορά η καλύτερη παράσταση που έχω δει! Πολύ δυνατές οι ερμηνείες, ακόμα και η υπερβολή η οποία ήταν αναγκαία σε κάποιες σκηνές, ήταν πολύ καλά δουλεμένη! Η μουσική επίσης πολύ ταξιδιάρικη. Το γενικότερο θετικό αυτής της παράστασης είναι ότι κατορθώνει να αναδείξει ένα πολύ σοβαρό θέμα (σύγκρουση του νομίμου και του περί δικαίου αισθήματος) με έναν τρόπο που κατορθώνει να προβληματίσει ΧΩΡΙΣ να ψυχοπλακώσει.