Ένας άνθρωπος υπό χρεωκοπία

Από τη θεατρολόγο Μαρία Μαρή.

Η παράσταση ξεκινά με διάδραση. Με την είσοδο στο χώρο, ένας υπάλληλος σε γραφείο για λόγους στατιστικής, θέτει ερωτήσεις, όπως : « Έχετε χρέη ; Είστε εργαζόμενος ; Έχετε σύντροφο ; Το εισόδημά σας είναι από 0-5, 5- 15,15 και πάνω ; Θέλετε να μεταναστεύσετε ;»

Η διεθνής θεατρική ομάδα "BΕΑΤΝΙΚS" παρουσιάζει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, στο Δώμα, από την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου έως την Κυριακή 15 Νοεμβρίου το έργο του David Lescot «Ένας άνθρωπος υπό χρεωκοπία», ένας κόσμος υπό χρεωκοπία, όχι μόνο οικονομική, αλλά κυρίως χρεωκοπία των αξιών.

Τα σκηνικά λιτά ένας μεγάλος μαυροπίνακας γραμμένος με όλα τα αντικείμενα του σπιτιού. Ρολόι, καρέκλα, καναπές, φωτιστικό , ψυγείο κρεβάτι, τραπέζι, γλάστρα, πίνακας κ.λ.π

Το έργο και η παράσταση βρίθουν από σημεία και αναφορές, οι οποίες εξυπηρετούν τον σκοπό του συγγραφέα. Ο David Lescot , γεννημένος το 1971, δραματουργός, επίσης μουσικός και σκηνοθέτης, μελέτησε το πρόβλημα της κρίσης, πριν γράψει το έργο «Ένας άνθρωπος υπό χρεωκοπία» (Un homme en faillite) : « Δεν πρόκειται για ένα κατηγορητήριο ενάντια στην κρίση, αλλά για τον χωρισμό, τον υλικό και τον συναισθηματικό. Επιπλέον δεν αρκεί να λες «στοπ» για να σταματήσουν όλα. Μπορούμε να διστάσουμε , να επανερχόμαστε…»

Ένα ζευγάρι χωρίζει, εκείνη φεύγει και τον αφήνει.

Εκείνος στην αρχή μοιάζει με τον Τζόναθαν Ρις Μέγιερς, τον ηθοποιό που υποδυόταν τον Κρις, καθηγητή τένις με αριβιστικές προθέσεις στην ταινία του Γούντι Άλεν Match Point. Είναι άνεργος και υπερχρεωμένος και η γυναίκα του τον εγκαταλείπει. Στην συνέχεια εξελίσσεται σ’ έναν καταρρακωμένο άνθρωπο, που αργότερα επιδίδεται σε σωματική άσκηση για να διατηρήσει τη φυσική του κατάσταση και την υπόστασή του .Συρρικνώνεται 3 χιλιοστά την ημέρα, του αφαιρείται ό,τι κατείχε για να συνεχίσει να ζει. Πρόκειται για τον καταναλωτισμό και τα χρέη, για τη «δεύτερη ευκαιρία», δηλαδή για την αναγέννηση, για τα «ατυχήματα της ζωής» τα οποία είναι η αιτία για την υπερχρέωση. Ο άνθρωπος επανερχόμενος στην γύμνια του πρέπει να εφεύρει τη καινούργια του ύπαρξη, να ξανακερδίσει ό,τι έχασε ή να μάθει να ζει χωρίς, να ξεκινήσει πάλι να συσσωρεύει ή να απαλλαγεί από ακόμα περισσότερα πράγματα. Σύμμαχός του ένα εγχειρίδιο επιστημονικής φαντασίας, σχετικά με έναν άνθρωπο που συρρικνώνεται.

Εκείνη σε μια παλιά βαλίτσα βάζει μόνο τα βιβλία της. Εκείνος, που δεν διαβάζει ποτέ της ζητά ένα βιβλίο. Το βιβλίο αυτό είναι ο «Shrink», ο άνθρωπος, που συρρικνώνεται έτσι ο χώρος που μέχρι πριν ήταν για αυτόν ασφυκτικός τώρα είναι ευρύχωρος ή και αχανής. Ο ήρωας διαβάζει το βιβλίο και ταυτίζεται και προοδευτικά συρρικνώνεται και έτσι δικαιολογούνται τα λόγια του Θωμά Ακινάτη που ακούγονται αργότερα « Φοβάμαι τον άνθρωπο του ενός βιβλίου.» Η μονομέρεια και η μονομανία μόνο κινδύνους μπορούν να ελλοχεύουν. Ο άντρας έχει ένα μόνο βιβλίο και είναι πια 2 μικρόμετρα. Καλείται δε να αντιμετωπίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό και να προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον ιδιαίτερα εχθρικό και απειλητικό και να οργανώσει την επιβίωσή του λαμβάνοντας υπ’ όψιν του τη νέα του κατάσταση. Όπως και ο ήρωας του βιβλίου του, με ύψος δυο μικρόμετρα, το να ανοίξει το ψυγείο του απαιτεί μια υπεράνθρωπη προσπάθεια και απίθανο χρόνο, γεγονός που φρενάρει το καταναλωτικό του ένστικτο.

Μετά τη λήξη της σχέσης εμφανίζεται ο εντεταλμένος εκκαθαριστής για να πουλήσει τα πάντα, στόχος του να εξαφανίσει τα πάντα σε οποιαδήποτε τιμή, όσο χαμηλή και να είναι αυτή. Ο ηθοποιός, που πριν έθετε τόσο πειστικά τα ερωτηματολόγια στην είσοδο, τώρα με φωνή πωλητή και με το ίδιο ψυχρό και εκτελεστικό ύφος απευθύνεται σε όλους για να εκποιήσει μια ζωή.

Εκείνη με τα βιβλία οριοθετεί τη καινούργια της ζωή, αρχικά φοβισμένη, μετά βάζει τα βιβλία σε κύκλο γύρω της σαν ασπίδα για να περιχαρακωθεί εκεί μέσα και να μην ανοίγει την πόρτα, όταν ο πρώην σύζυγός της χτυπά το κουδούνι της.

Ο άντρας κάνει λόγο για τον Άγιο Benoît Labre έναν αγύρτη ζητιάνο του 18ου αιώνα που δεν ζήταγε τίποτα. Ήταν ο προστάτης των εργένηδων, των ζητιάνων, των αστέγων, των προσκυνητών και όσων δύσκολα προσαρμόζονταν, λίγο ως πολύ ανταποκρίνεται σε όλους τους προστατευόμενους του.

Καθώς ο άνδρας συνεχίζει να συρρικνώνεται τα γράμματα του βιβλίου φαίνονται και προβάλλονται τεράστια πάνω στον μαυροπίνακα. Μέχρι να διαβάσει ένα γράμμα θα περάσει πολύς καιρός. Θα είναι ένας άνθρωπος που θα έχει πάντα να ασχολείται με κάτι και αυτό προκαλεί Δέος. Προβάλλεται μεγεθυμένο στην οθόνη για να προκληθεί το ίδιο και στον θεατή, γεγονός που επιτυγχάνεται από τις ουσιαστικές ερμηνείες ,που αναδεικνύουν το κείμενο και τις προθέσεις του συγγραφέα. Ο άνδρας με το χαμένο ύφος στην αρχή, μετά εκείνο της απελπισίας, του επαναστάτη και αρνητή , η γυναίκα αναποφάσιστη, αλλά θαρραλέα, όπως την αποκαλεί ο ίδιος ο συγγραφέας, η οποία βρήκε το θάρρος να συνεχίσει τη ζωή της και βέβαια καταλύτης ο εντεταλμένος εκκαθαριστής με ύφος τηλεοπτικού παρουσιαστή, σαν να μην ενέχεται στην κρίση και απλά να ενδιαφέρεται μόνο να εκποιήσει , με ελάχιστα διαλείμματα παιγνιώδους ανθρωπιάς.