Η αναζήτηση

Σημείωμα του συγγραφέα

Ένας άνδρας και μια γυναίκα αναζητούνται. Δυο ανθρώπινα πλάσματα καλούνται να επιβιώσουν σε ένα κόσμο υποκρισίας, σε ένα κόσμο με απουσία αισθημάτων, σχεδόν πειραματόζωα σε συνθήκες φόβου, και απόρριψης.

Δυο ανθρώπινα πλάσματα προορισμένα να γίνουν εξιλαστήρια θύματα κοινωνικών συνθηκών, με μόνο εφόδιο το ένστικτο, θα εναντιωθούν στον καθωσπρεπισμό και το αποδεκτό εν αγνοία τους. Ένας άνδρας και μια γυναίκα.

Ποια είναι η βαθύτερη σχέση που τους δένει; Ποια είναι τα δικά τους όρια; Τα δικά τους πρέπει; Ένας άνδρας και μια γυναίκα αναζητούν και αναζητούνται, χαμένοι και παρόντες, τρομοκρατημένοι και επαναστάτες. Εν αγνοία τους γίνονται ήρωες μιας σπαρταριστής κωμωδίας, χρησιμοποιώντας τα υλικά της μεγάλης φάρσας που είναι η ίδια η ζωή. Δυο υπέροχα πλάσματα κλόουν ή πρωταγωνιστές του τσίρκο.

Ένας άνδρας και μια γυναίκα αναζητούνται. Ένας άνδρας και μια γυναίκα που έχουν τα κλειδιά της διπλανής μας πόρτας. Που μας λένε καλημέρα και που γνωρίζουν το μυστικό για να μας χαρίσουν γέλιο, να μας συγκινήσουν, να τους αγαπήσουμε.

Παναγιώτης Μέντης

Λίγα λόγια για την επιλογή του έργου

Δεν θα σταθούμε στην κοινότοπη αναφορά της οφειλής του να ανεβαίνουν από μια ελληνική θεατρική σκηνή, ελληνικά θεατρικά έργα.

Θα καταθέσουμε απλά το γιατί επιλέξαμε να ανεβάσουμε την «Αναζήτηση» του Παναγιώτη Μέντη.

Μας έκανε να σταθούμε σ’ αυτό το έργο το θέμα του και η αντιμετώπισή του σαν γραφή. Ένα θέμα σκληρό, ένα θέμα ταμπού, ένα θέμα τραγικό από κοινωνική και πολιτική άποψη, το συναντήσαμε γραμμένο με τα υλικά της κωμωδίας. Της κωμωδίας που αγγίζει τα όρια του γκροτέσκο και της συμπεριφοράς των κλόουν.

Στην «Αναζήτηση» τα δυο πλάσματα που αντιπροσωπεύουν τους ήρωες του έργου είναι βαθιά αμαρτωλά και βαθιά αθώα. Συμπεριφέρονται, πράττουν, επιβιώνουν, μέσα σε μια κανονικότητα, συντηρώντας κάτι αδιανόητο, ή υποκριτικά αδιανόητο, για μια κοινωνία που απαιτεί και έχει θεσμοθετήσει κανόνες για την κανονικότητα της λειτουργίας της.

Μια κωμωδία με ήρωες δυο πρόσωπα σε σχέση αιμομιξίας μπορεί να εμπεριέχει υλικό για γέλιο;

Μα ακριβώς αυτό το υλικό για γέλιο, είναι που θα οδηγήσει τον θεατή στην κατανόηση του προβλήματος. Οι δυο ήρωες δεν βιώνουν καμιά ενοχή. Η φύση, τους χρησιμοποιεί, για να πάρει εκδίκηση για το αφύσικο της άγριας καθημερινότητας που βιώνει ο άνθρωπος προκειμένου να ενταχθεί, να επιβιώσει, να ανελιχθεί, ή να βρεθεί στο περιθώριο.

Οι δυο ήρωες, εν αγνοία τους, μέσα από τα απλά και τα ελάχιστα που διεκδικούν για να ζήσουν, και μάλιστα, να ζήσουν, όσο πιο ήσυχα και αθόρυβα γίνεται, δυναμιτίζουν το ασήμαντο. Με όπλο, εν αγνοία τους, το τερατώδες, Δυναμιτίζουν όσα οι κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές επιβάλουν στην αδιέξοδη ρουτίνα των ισορροπιών, στο ζητούμενο για ανθρώπινη ζωή.

Τι μπορεί να μείνει, ή να ξαναγεννηθεί μετά την καταστροφή; Ίσως η ανθρωπιά σε ένα μέλλοντα κόσμο.

Και όλα αυτά μέσα από μια κωμωδία με τραγικό πυρήνα;

Ο συγγραφέας μας παραπέμπει ίσως εσκεμμένα, ίσως άθελά του στο γκροτέσκο του Φελίνι. Πρόσωπα προορισμένα για ατραξιόν του τσίρκο, είναι τα πρόσωπα που αγγίζουν ευκολότερα τα επιμελώς κρυμμένα, βαθιά και αληθινά αισθήματα.

Θέατρο Πρόβα
Μαίρη Ραζή
Σωτήρης Τσόγκας

Σημείωμα Σκηνοθέτη
Η «Αναζήτηση» του Παναγιώτη Μέντη είναι ένα έργο γλυκόπικρο και τολμηρό. Η σύγχρονη δραματουργία μας έχει συνηθίσει στα τολμηρά θέματα, που επιλέγονται συνήθως καλοπροαίρετα για να αφυπνίσουν το κοινό, αλλά που τις περισσότερες φορές έχουν σαν αποτέλεσμα απλώς να προκαλέσουν την περιέργειά του, αν όχι την -υποκριτική- δυσφορία του. Έχουμε δει και ακούσει πια τα πάντα, ή έτσι νομίζουμε. Στην πραγματικότητα δεν δεχόμαστε παρά μόνο πληροφορίες, έστω έντονες, που γρήγορα θα ξεχαστούν χωρίς να αφήσουν κανένα αξιόλογο ερέθισμα, και θα αντικατασταθούν από κάποιες άλλες. Ο Μέντης κάνει ένα έξυπνο κι έντιμο παιχνίδι με το δύσκολο θέμα του: πατώντας γερά στην ασφαλή ηθογραφική παράδοση των άξιων προκατόχων του, την ξεπερνάει υπονομεύοντάς την μέχρι του σημείου να την ανατρέψει με το διαβρωτικό χιούμορ του, που αγγίζει τα όρια του παραλόγου. Έτσι το έργο του ισορροπεί επικίνδυνα ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία, κι αυτό γίνεται με πλήρη συνείδηση. Έχουμε να κάνουμε μ’ ένα έργο βαθιά σατιρικό, που δεν χαρίζεται κι ασκεί καλοπροαίρετη κριτική, πάνω από όλα στην ανθρώπινη κατάσταση. Η ασφυκτική οικογενειακή συνθήκη, οι γεμάτες υποκρισία κοινωνικές συμβάσεις, η επιβεβλημένη μιζέρια της καθημερινότητας μπαίνουν στο στόχαστρό του. Με σύντομες, περιεκτικές πινελιές και μια αξιομνημόνευτη αίσθηση του υπαινιγμού, πλάθει δύο συναρπαστικούς χαρακτήρες, καθημερινούς και ταυτόχρονα εξαιρετικούς, που η βαθιά τους, σχεδόν φυσική αθωότητα, δυναμιτίζει τις καθιερωμένες συμβάσεις. Με λόγο άμεσο, πυκνό, σχεδόν κοινότοπο, αποκαλύπτει -πάντα με υπαινιγμούς- το βάθος και την πολυμέρεια των ηρώων του, χωρίς να καταφεύγει σε ευκολίες. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί σκουραίνουν καθώς προχωράει η πλοκή, αλλά ισορροπούν από τις φωτεινές αστραψιές του χιούμορ, που τελικά το αντικαθιστά ένας βαθύτατος ανθρωπισμός . Ένα έργο μικρής έκτασης αλλά μεγάλης εμβέλειας, που χωρίς να κραυγάζει, απαιτεί μεγάλη προσοχή στο χειρισμό του, τόσο υποκριτικά όσο και σκηνοθετικά, ώστε να φανερώσει όλα, ακόμα και τα κρυμμένα, επίπεδά του.
Νίκος Σακαλίδης