Η Σάντρα στο φως

Η ίδια η Σάντρα μιλάει εξ ονόματος όλων των γυναικών που έχουν κακοποιηθεί, είτε λεκτικά είτε σωματικά, από το τότε έως το τώρα. Ακούγοντας την ιστορία της Σάντρας, είναι σαν να απαριθμεί η ίδια τους αμέτρητους βιασμούς, τις αμέτρητες κακοποιήσεις και γυναικοκτονίες που έχουν έρθει στο φως ή συνεχίζουν να συμβαίνουν σιωπηλά, καθημερινά, μακριά μας αλλά και δίπλα μας.

Η Σάντρα γίνεται ένα σύμβολο, αν και η ίδια πότε δεν επιθύμησε κάτι τέτοιο. Έχει το θάρρος να βγει στο φως και να κοιτάξει κατάματα τον κακοποιητή της. Έχει το θάρρος να μην δεχτεί την ενοχοποίηση του θύματος και να μην κρατήσει μια παθητική στάση απέναντι σε αυτό που της έχει συμβεί. Απεγκλωβίζεται από τα δεσμά του κακοποιητή της και διεκδικεί την αξιοπρέπεια και την ελευθερία της.

Δύο θεμελιώδη και αυτονόητα δικαιώματα τα οποία στερήθηκε από την στιγμή που ο καλλιτέχνης φίλος της αποφάσισε να «δωρίσει» στην τέχνη και να «απαθανατίσει» τις προσωπικές τους στιγμές εν αγνοία της και χωρίς φυσικά την συγκατάθεσή της. Κάθε πράξη όμως έχει και τις συνέπειες της. Και επακόλουθο της ύβρεως είναι η τιμωρία ή όπως αναφέρει η Σάντρα το «σωστό». Ο γυάλινος κόσμος του κακοποιητή καταρρέει και η τιμωρία του έρχεται σαν όχι μόνο σαν λύτρωση, αλλά και σαν φυσικό επακόλουθο.

Και η Σάντρα παραμένει εκεί, μας κοιτάει στα μάτια και συνεχίζει να ζει.

Όπως αναφέρει και ο Άκης Δήμου «Γι’ αυτό μιλάει τώρα όπως μιλάει. Γι’ αυτό έκανε ό,τι έκανε. Όχι για να εκδικηθεί κάποιον που της χάλασε τις μέρες και τις νύχτες αλλά γιατί για πρώτη φορά καταλαβαίνει πως στα χέρια ενός άντρα ποτέ δεν πρέπει να κοιμάσαι.

Σκηνογραφία, video art, Εικαστική επιμέλεια: Χριστόφορος Κώνστας, Χρήστος Μαγγανάς @XSQUARE DesignLab
Μουσική επιμέλεια: Αλέξανδρος Σάουκ
Έρευνα – Διακείμενο: Γιάννης Τσαπαρέγκας
Α΄ βοηθός σκηνοθέτη: Αλέξανδρος Σάουκ
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Πολυξένη Θάνου
Παραγωγή: Θέατρο Κύκλος
Επικοινωνία: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου | Art Ensemble

Η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στον χώρο του εικαστικού καλλιτέχνη Θάνου Κυριακίδη

Σημείωμα Σκηνοθέτη

Η Σάντρα δεν είναι απλά ένα πρόσωπο ενός έργου. Είναι ένα σύμβολο. Είναι η γυναίκα, που κοιτάζει τον εαυτό της κάθε πρωί στον καθρέφτη, η γυναίκα που μοχθεί καθημερινά, η γυναίκα που εκτοπίζεται, που μεταναστεύει, που κακοποιείται, που βιάζεται και που λυτρώνεται. Σκοπός της δεν είναι η εκδίκηση, αλλά η διεκδίκηση. Όχι μόνο των δικαιωμάτων της, αλλά και της ίδιας της της ύπαρξης και της αυτοδιάθεσής της.

Η ιστορία της Σάντρας πραγματεύεται τον βιασμό της ελευθερίας του ατόμου και την καταστρατήγηση της τέχνης. Προσπαθεί να προσδιορίσει τα όρια της τέχνης όταν η ίδια η τέχνη εισβάλει στην ιδιωτικότητα του ατόμου και τα όρια πλέον είναι δυσδιάκριτα. Όταν η τέχνη καταστρατηγεί τα θεμελιώδη δικαιώματα του ατόμου και εργαλιοποιείται σε λάθος χέρια. Όταν η συγκατάθεση και η συγκατάβαση δεν πρέπει να ταυτίζονται, αλλά η πρώτη να επιβάλλεται.

Αρχικά η Σάντρα γοητεύεται από τον μετέπειτα κακοποιητή της. Αισθάνεται ότι είναι η μούσα του, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι ο άνθρωπος αυτός – ο Δάνης – μαγνητοσκοπεί τις προσωπικές τους στιγμές. Ο Δάνης δημιουργεί παγίδες. Καταστρατηγεί και βιάζει την φύση προς όφελός του. Σαν άλλος παντεπόπτης οφθαλμός, παρακολουθεί και καταγράφει τα πάντα, χωρίς ηθικούς φραγμούς, με πρόσχημα την τέχνη. Μια τέχνη που δεν υπηρετεί τον άνθρωπο και την φύση, αλλά τους δικούς του ιδιοτελείς σκοπούς.

Ωστόσο, το τέλος δεν φαντάζει σε καμία περίπτωση μόνο σαν μια μορφή εκδίκησης ή απόδοσης δικαιοσύνης. Φαντάζει περισσότερο σαν αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής. Ότι δεν μπορεί να δικαιολογήσει την ύπαρξή του, αποβάλλεται. Ότι ζει παρασιτικά και εις βάρος των άλλων, κάποια στιγμή απλά σταματά να υπάρχει. Δεν υπάρχει θύτης και θύμα, παρά μόνο το «σωστό». Και η Σάντρα απλά το μέσο για την αποκατάσταση της τάξης. Όπως εξάλλου λέει και η ίδια «Το σωστό ήρθε και με βρήκε μόνο του».

Χρύσα Καψούλη