Οι Δανειστές

Η δράση τοποθετείται σε ένα θέρετρο, έναν σύγχρονο Παράδεισο – Νεκροτομείο, όπου το τυπικό τρίγωνο, ο κάποτε απατημένος σύζυγος, η αιώνια μοιχαλίδα και ο νυν σύζυγος -άλλοτε εραστής-, παίζουν παιχνίδια εξουσίας, άλλοτε “εκδραματίζοντας” και άλλοτε εσωτερικεύοντας ο ένας την οπτική του άλλου. Τα πρόσωπα περιχαρακώνονται, αυτοσχεδιάζουν και ανατρέπουν συνεχώς ο ένας το παιχνίδι του άλλου, χρησιμοποιώντας τόσο τη σύμβαση του γάμου, όσο και την καθοδηγημένη ανατρεπτικότητα της πολυχρησιμοποιημένης “αγάπης”.

Ο Άντολφ και η Τέκλα, οι “καλλιτέχνες”, που έως τώρα δεν υπολόγιζαν τη δύναμη του -καθηγητή νεκρών γλωσσών- πρώην συζύγου εκείνης, διαλύονται μόλις ο τελευταίος εισβάλει στην υποτιθέμενα αντισυμβατική ζωή τους. Ο απατημένος Γκούσταφ ξεκινά ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι εκδίκησης, το οποίο θα πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις, καθώς τα τρία πρόσωπα μπλέκουν όλο και πιο βαθιά στα γρανάζια ενός μηχανισμού –καλοκουρδισμένου όπως στις καλές φάρσες- που αποκαλύπτει τις προσωπικές πληγές που νομίζουν πως έχουν επουλώσει και τις αδυναμίες που ελπίζουν πως ελέγχουν.

Ο Στρίντμπεργκ γράφει το έργο ως ιδιοφυή ανατομία ενός “νεκρού” -και, ως εκ τούτου, φαιδρού- ερωτικού τριγώνου, ακριβώς τη χρονιά που ο Τέσλα διερευνά τις δυνατότητες του εναλλασσόμενου ρεύματος, ο Έντισον παρουσιάζει τον φωνόγραφο, ο Γουλιέλμος Β΄ ενθρονίζεται ως ο τελευταίος Γερμανός Κάιζερ, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης διασφαλίζει την ελεύθερη διέλευση της Διώρυγας του Σουέζ, ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης αναλαμβάνει δράση στους δρόμους του Λονδίνου, ενώ κατοχυρώνεται το εμπορικό σήμα της Kodak. Η εποχή είναι μεταιχμιακή, το έργο επίσης. Και αν το τέλος του 19ου αιώνα, η εποχή του Στρίντμπεργκ, βιάζεται να θάψει το παρελθόν της και καλπάζει προς το αβέβαιο μέλλον της, τον επελαύνοντα 20ό αιώνα, σήμερα καλπάζουμε ήδη στον 21ο, έχοντας κρατήσει στην ντουλάπα τους σκελετούς του 20ού που, σιγά σιγά αποκαλύπτονται.

Σκηνοθετικό σημείωμα:

Τα κωμικά κλειδιά που μεταφέρουν το δράμα στη λοξή οπτική του σήμερα, απεμπολούν τα συνήθη έμφυλα στερεότυπα -άλλωστε, μισογύνης ή όχι, ο Στρίντμπεργκ -ως δαιμόνιος συγγραφέας- υπερβαίνει σταθερά τις απόψεις του, ενώ συνεχώς παραπλανά ως προς το ποιος είναι ισχυρότερος ή ποιος οδηγεί σε κάθε στιγμή το παιχνίδι, το οποίο αν και  είναι δομημένο μαθηματικά, μοιάζει μ’ ένα μεγάλο αυτοσχεδιασμό.

Το έργο διατρέχουν με –συγχρόνως- βαθύ και ανάλαφρο τρόπο θέματα φύλων, γενεών, διαφορετικότητας, καθώς και εννοιολόγησης της προόδου. Μεταφέροντας το θέμα στο σήμερα, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς, αν και με πικρό γέλιο, πώς η πρόοδος και η “προοδευτικότητα” συγκρούονται μετωπικά, τόσο στο έργο, όσο και στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Εντέλει, οι «δανειστές» μας, όλοι κάπου χρωστούν. Παράλληλα, όλοι αγωνιούν για την επιδραστικότητά τους. 

Άρης Τρουπάκης

Βοηθοί σκηνοθέτη: Γωγώ Μπόμπολα, Θάνος Ψαρράς

Η παράσταση «Οι Δανειστές» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.