Συνέντευξη με τη Σίσσυ Δουτσίου για την παράσταση «Ψύχωση! [4.48 Psychosis]»

Επιμέλεια συνέντευξης: Κωνσταντίνος Πλατής
Φωτογραφίες: Βασίλης Ζαβέρδας/Erion Kovaci

Μιλήσαμε με τη Σίσσυ Δούτσιου για αυτή την εξαιρετική παράσταση που θα παίζεται για 3 ακόμα εβδομάδες στο θέατρο Παραμυθίας  την Τρίτη 8/12 , την Δευτέρα 14/12 και Τρίτη 15/12 .

Η Sarah Kane είναι μια δύσκολη συγγραφέας για το ευρύ κοινό;
Οι θεατές, τo κοινό, δεν διαχωρίζεται σε ευρύ και συγκεκριμένο. Στο Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών δεν αναγνωρίζουμε την έννοια "ευρύ κοινό" και δεν έχουμε πελατειακές σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω μας, δεν είμαστε μέρος της βιομηχανίας διασκέδασης. Η θάλασσα των θεατρικών ιδεών και η ιερότητα της θεατρικής πράξης υπερβαίνει αυτούς τους διαχωρισμούς για όλους τους συντελεστές των παραστάσεων μας. Σε σχέση με την Sarah Kane, όποιος βρεθεί μέσα στην αίθουσα γίνεται αμέσως κομμάτι της βίαιης ψυχολογικής διαδρομής που ακολουθεί το συγκεκριμένο έργο. Η Sarah Kane έχει βρει σπουδαίες, μέτριες και απαίσιες αποδόσεις των έργων της στην Ελλάδα. Σίγουρα όμως το ελληνικό κοινό, ένα κοινό ικανό να αφουγκραστεί την απεγνωσμένη κραυγή της Sarah Kane για αγάπη και φροντίδα του ενός προς τον άλλον έχει αγκαλιάσει τις παραστάσεις της.

Πόσο εύκολο είναι να μη σε ακολουθεί ο ρόλος μετά την παράσταση σε αυτό το έργο;
Δεν πιστεύω ότι ο ρόλος είναι ένα φάντασμα ή ένα πνεύμα. Το θέατρο είναι ένα κοινό πεδίο έκστασης. Ο ρυθμός που κινεί τον ηθοποιό δημιουργείται από όλο το επιτελείο μιας παράστασης και μέσα από αυτόν εκδηλώνεται, γίνεται δράση - ο ρυθμός είναι ζωντανός, υπάρχει. Η γυναίκα που υποδύομαι γεννιέται λίγο πριν την παράσταση και πεθαίνει - διαλύεται στη διάρκεια του χειροκροτήματος δηλαδή στο τέλος της παράστασης. Ο ρόλος δεν είναι μια αυθύπαρκτη οντότητα που με επισκέπτεται και με καταλαμβάνει - είναι το σώμα μου με άλλη μορφή, το σώμα μιας κοπέλας που πάσχει από παθολογικό πένθος - είναι η φωνή μου που εκφράζει τις σκέψεις της - τους ψιθύρους αυτού του αιώνιου πόνου (στο συγκεκριμένο έργο). Ο ηθοποιός δεν είναι μια διχασμένη προσωπικότητα. Ο ηθοποιός βιώνει έντονα το παρόν, το εφήμερο. Είναι ένας επίμονος ερευνητής της ιστορίας των ανθρώπινων συναισθημάτων και βρίσκει την τόλμη να υπερβεί τα όρια του δικού του εαυτού αλλά και τα όρια του κοινού.      Ο ηθοποιός υπερβαίνει τον φόβο της αποτυχίας, της φιλαρέσκειας, του ναρκισσισμού, της κριτικής, της απογοήτευσης, της τρέλας. Ο ρόλος δεν είναι ένα πλάσμα που ζει κάπου μακριά, είναι ένα κοινό δημιούργημα δικό μου και του σκηνοθέτη - είναι αποτέλεσμα μιας βαθιάς δημιουργικής ανάγκης .

Η παράσταση προσεγγίζει αρκετά το πειραματικό θέατρο παράλληλα όμως έχει και μεγάλη αποδοχή από το κοινό. Τελικά το πειραματικό θέατρο μήπως είναι λίγο παρεξηγημένο στην Ελλάδα;
Δεν ξέρω τι σημαίνει πειραματικό. Δεν θέλαμε να κάνουμε μια πειραματική παράσταση. Τι σημαίνει άλλωστε αυτό; Ο σκηνοθέτης Τάσος Σαγρής δούλεψε το κείμενο 4.48 Psychosis στην Ινδία το 2013 μελετώντας τις έξι τελειότητες του Μαχαγιανικού Βουδισμού την γενναιοδωρία, τον φιλοσοφικό στοχασμό, την υπομονή, τη συγκέντρωση, την δύναμη και την κατανόηση. Τα λόγια της παράστασης "ΨΥΧΩΣΗ!" τα έμαθα απευθύνοντας τα στον ορίζοντα των Αδαμάντινων Νήσων μεταξύ Ινδίας και Ταϋλάνδης . Ο σκοπός της δημιουργικής συνύπαρξης με τον σκηνοθέτη Τάσο Σαγρή είναι μια παράσταση που σέβεται την ιερότητα του θεάτρου, μια εκστατική εμπειρία που πραγματώνεται με την πυροδότηση των εσωτερικών ενδογενών δυνάμεων αφομοιώνοντας και δίνοντας μορφή στον ψυχρό και οδυνηρό κόσμο της μανιοκατάθλιψης και της ψύχωσης και δίνοντας την ευκαιρία στον θεατή ενός ουσιαστικού αναστοχασμού της ίδιας της ζωής μας. Οι παραστάσεις του +Ινστιτούτου [Πειραματικών Τεχνών] επιθυμούν κάθε φορά να παράγουν, να σχηματίζουν στο κοινό το γνήσιο συναίσθημα, είναι μια διαδικασία αφύπνισης μέσω της θεατρικής πράξης. Στον αιώνα μας πλέον, έναν αιώνα απουσίας του πνευματικού στοιχείου και καταρράκωσης των υγειών ανθρώπινων συναισθημάτων, δεν χρησιμοποιούνται ιερά ψυχότροπα φυτά όπως χρησιμοποιούνταν επί χιλιάδες χρόνια για να διερευνήσουν τη συνείδηση και να προκαλέσουν αυτό το θείο συναίσθημα. Αλλά στο σήμερα, η Τέχνη μας δίνει πολλές ευκαιρίες να τροποποιούμε τη γραμμική αντίληψη που έχουμε για τα πάντα γύρω μας, τα οποία αποτελούν ένα μόνο μικρό τμήμα αυτού που αποκαλούμε πραγματικότητα, να ανακαλύπτουμε την ιερότητα της ζωής.

Γιατί χρειάζεται να δει κάποιος αυτή την παράσταση;
Tο in yer face θέατρο είναι από μόνο του ένας τυφώνας που ρουφάει κάθε αναστολή και σκορπάει συντρίμμια της προσωπικότητας του καθενός σε απόμακρα σημεία. Αυτή η τιτάνια τόλμη, εμένα προσωπικά, μου ενεργοποιεί την περιέργεια μου και πιστεύω ότι δίνει στον θεατή την ευκαιρία να έρθει αντιμέτωπος με τους πιο βαθιά κρυμμένους φόβους του. Η παράσταση είναι μια διαδικασία κάθαρσης για ανθρώπους του σήμερα.

Ποια θετική επίδραση μπορεί να έχει στο κοινό αυτή η νοσηρή απεικόνιση της ψυχοσύνθεσης ενός ανθρώπου ψυχωτικού ;
Η παρατήρηση του πόνου μας ωθεί στην φροντίδα των αγαπημένων μας προσώπων. Η παράσταση είναι ένας σκοτεινός ύμνος της αγάπης. Ο Γιώργος Παπανδρικόπουλος (σχεδιασμός φωτισμού) καταφέρνει να προσελκύσει ανεμπόδιστα τους θεατές να δουν το έργο σχεδόν ανεβασμένοι οι ίδιοι επάνω στην σκηνή λόγω τον συγκεκριμένων φωτιστικών διαδρομών και της εξπρεσιονιστικής του διάθεσης. Αυτό σημαίνει ότι εξαρχής η "ΨΥΧΩΣΗ!" δεν είναι μια αποστασιοποιημένη συνθήκη αλλά ένας χρόνος που φέρνει αντιμέτωπο το κοινό με τις δικές του αλήθειες, τους δικού του φόβους. Ο Τάσος Σαγρής πετυχαίνει μέσα από την δυναμική του σκηνοθεσία να πηγάσουν αυθόρμητες αντιδράσεις τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο σε αυτόν που παρακολουθεί την παράσταση. Όταν όμως κάποιος αγαπημένος πεθαίνει πρώτα πενθούμε για αυτή τη ζωή που χάθηκε και έπειτα συνειδητοποιούμε όλο αυτό το εφήμερο μεγαλείο της ζωής με σκοπό να προσφέρουμε όσο περισσότερο αγάπη γίνεται σε όλες μας τις σχέσεις αλλά και να βρούμε το θάρρος και το θράσος να πραγματώσουμε τα όνειρα μας, τις πραγματικές μας επιθυμίες, να εξεγερθούμε ενάντια σε όλα όσα μας καταπιέζουν και να αγαπήσουμε, να μοιραστούμε όσα γεννούν ελευθερία σε αυτό τον κόσμο.

Ετοιμάζετε κάτι άλλο στο προσεχές μέλλον;
Από τον Ιανουάριο ξεκινάμε με το Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών και τους σταθερούς συντελεστές των παραστάσεων μας να δουλεύουμε το καινούργιο έργο που θα ανέβει στην σκηνή σε ακριβώς ένα χρόνο. Επίσης, στις 19 Δεκέμβρη διοργανώνουμε το 4ο International Video Poetry Festival που θα γίνει στον πολύ σημαντικό καλλιτεχνικό και κοινωνικό χώρο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο ΕΜΠΡΟΣ με συμμετοχή 100 καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Εκεί θα διαβάσω για πρώτη φορά αποσπάσματα από την "Ηδονοβλεψία", τα πορνογραφικά αφηγήματα μου που θα εκδοθούν σε βιβλίο μέσα στους επόμενους 2 μήνες.

Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ